Chuyên gia cảnh báo AI agent có thể đe dọa quyền tự chủ trong Web3

AI đe dọa tinh thần của Web3? Chuyên gia cảnh báo cần xây dựng hạ tầng “ý định” để bảo vệ quyền tự chủ người dùng

Trong khi Web3 được ca ngợi là tương lai của Internet phi tập trung với các giá trị cốt lõi như “phân quyền”, “quyền tự chủ”, “khả năng xác minh” và “khả năng phục hồi”, thì sự trỗi dậy nhanh chóng của các “AI agent” lại đang làm dấy lên những lo ngại nghiêm trọng về việc xói mòn các nguyên tắc đó.

Theo CoinDesk đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), nhà đồng sáng lập dự án Anoma, Adrian Brink, cảnh báo rằng: “Việc áp dụng AI là xu hướng không thể đảo ngược, nhưng nếu chúng không được xây dựng trên hạ tầng đặt quyền tự chủ cá nhân làm trung tâm, chúng có thể làm tổn hại tới linh hồn của Web3".

AI agent – công cụ có thể giúp người dùng tương tác với blockchain một cách linh hoạt và trực quan hơn – hiện chủ yếu dựa vào các mô hình ngôn ngữ lớn dạng “hộp đen” (black-box LLM), vốn không thể kiểm chứng và dễ gặp lỗi “ảo giác” (hallucination). Điều này đặt ra rủi ro nghiêm trọng, đặc biệt khi xử lý dữ liệu tài chính nhạy cảm.

Một trong những vấn đề lớn được nêu ra là quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân – giá trị không thể thỏa hiệp trong hệ sinh thái Web3. Thế nhưng hiện nay, phần lớn các AI agent đều vận hành dựa trên mô hình trung tâm hóa bởi các công ty như IBM hoặc OpenAI, không đảm bảo tính minh bạch cũng như khả năng giữ quyền kiểm soát thông tin của người dùng.

Brink cảnh báo: “Nếu chúng ta tiếp tục lệ thuộc vào hạ tầng kiểu cũ này, cấu trúc quyền lực của Web2 có thể được sao chép nguyên vẹn vào Web3 – một điều đi ngược lại hoàn toàn với lý tưởng ban đầu”.

Giải pháp mà ông đề xuất là xây dựng hệ thống AI dựa trên “ý định” (intent) – trong đó người dùng xác định chính xác kết quả họ muốn đạt được, còn AI agent và các node giải quyết (solving node) trong mạng lưới phân tán sẽ xử lý theo cách thức bảo vệ quyền tự chủ và dữ liệu người dùng.

Theo đó, hạ tầng “dựa trên ý định” không chỉ giúp đơn giản hóa tương tác với blockchain mà còn hạn chế rủi ro trung tâm hóa. Thay vì để một vài mô hình ngôn ngữ lớn độc quyền xử lý mọi thông tin, hệ thống này sẽ cho phép các AI cạnh tranh lành mạnh nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dùng.

Bình luận: Đây có thể là bước ngoặt giúp Web3 thật sự hiện thực hóa lời hứa về một thế giới kỹ thuật số minh bạch và dân chủ hơn, thay vì tái tạo lại các "ông lớn" công nghệ kiểu Web2 dưới một cái tên khác.

Ngoài ra, kiến trúc “ý định” còn mở rộng đáng kể khả năng của AI agent. Brink cho biết: “Hiện tại, các AI agent vẫn hoạt động biệt lập, không giao tiếp với nhau. Nhưng một hệ thống dựa trên ý định chung sẽ cho phép các agent có thể hợp tác, hoàn thành tác vụ nhiều bước, và thậm chí thực hiện giao dịch liên chuỗi. Nhờ đó, trải nghiệm Web3 sẽ tiệm cận với mức tiện lợi của Web2."

Brink kết luận rằng sự kết hợp giữa AI agent và kiến trúc “ý định” chính là chìa khóa để định hình lại tương lai của tài chính phi tập trung (DeFi). Ông nhấn mạnh: “'Ý định’ không chỉ là công cụ để cải thiện trải nghiệm người dùng, mà còn là hạ tầng buộc AI phải ưu tiên lợi ích cá nhân của người dùng lên hàng đầu. Nếu toàn ngành không nhanh chóng đi theo hướng này, Web3 sẽ đánh mất tinh thần vốn dĩ của nó.”

Từ khóa: từ Web3, từ quyền tự chủ, từ AI agent, từ phân quyền, từ ý định.