Vitalik Buterin đề xuất hệ thống định danh kỹ thuật số mới dựa trên công nghệ ZK

Vitalik Buterin đề xuất hệ thống định danh kỹ thuật số mới dựa trên "bản sắc đa diện"

Đồng sáng lập Ethereum(ETH), Vitalik Buterin, vừa công bố đề xuất về một hệ thống định danh kỹ thuật số mới mang tên “bản sắc đa diện (pluralistic identity)”. Sáng kiến này nhằm giải quyết các hạn chế của các hệ thống ID hiện tại vốn thường áp đặt cách tiếp cận “một người – một định danh”, qua đó hướng tới việc tăng cường quyền riêng tư cũng như đảm bảo sự tham gia công bằng của người dùng trên môi trường kỹ thuật số.

Theo bài viết đăng trên blog cá nhân của Buterin ngày 24 (giờ địa phương), ông nhấn mạnh tiềm năng của công nghệ bằng chứng không kiến thức (zero-knowledge proof – tức ZK proof) trong việc phát triển một hệ thống định danh mới giúp người dùng chứng minh danh tính mà không cần tiết lộ thông tin nhạy cảm. Buterin nhận định, với cơ chế xác thực ẩn danh và bảo mật cao, công nghệ định danh dựa trên ZK là một bước tiến kỹ thuật đáng kể so với các hệ thống truyền thống. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng: “Nếu tiếp tục duy trì khuôn mẫu một người – một ID, điều này có thể làm suy giảm tính ẩn danh, tính tự chủ của cá nhân và khiến hệ thống dễ bị tổn thương trước các áp lực từ bên ngoài.”

Hiện nay, nhiều dự án trên toàn cầu đang ứng dụng công nghệ ZK. Cụ thể, dự án Worldcoin đã triển khai hệ thống định danh WorldID và xác thực cho hơn 10 triệu người dùng; chính phủ Đài Loan phát triển thẻ định danh số thế hệ mới; Liên minh châu Âu cũng đang nghiên cứu chính sách tích hợp công nghệ ZK vào hệ thống định danh công dân. Các ví dụ này cho thấy tính thực tiễn và tiềm năng to lớn của ZK, nhưng đồng thời cũng đặt ra câu hỏi về rủi ro xâm phạm quyền riêng tư của cá nhân.

Khác với cách tiếp cận hiện tại, hệ thống “bản sắc đa diện” mà Buterin đề xuất cho phép người dùng đồng thời sở hữu và vận hành nhiều định danh khác nhau, từ đó có thể tùy ý lựa chọn mức độ ẩn danh hay minh bạch tùy theo từng hoàn cảnh. Theo Buterin, phương pháp đa định danh này có thể tạo ra một hàng rào bảo vệ hiệu quả trước các toan tính giám sát hoặc kiểm soát từ chính phủ, doanh nghiệp hay các thế lực chính trị.

Bình luận: Đề xuất mới của Vitalik Buterin không chỉ góp phần mở rộng tiềm năng ứng dụng của công nghệ — mà còn khẳng định triết lý xuyên suốt của ông về một môi trường kỹ thuật số dân chủ và tôn trọng quyền riêng tư. Trong bối cảnh thế giới ngày càng số hóa, công nghệ xác thực danh tính như này có thể trở thành trụ cột quan trọng của hạ tầng Web3 trong tương lai.

Tóm lại, với định hướng lấy cá nhân làm trung tâm và phát huy sức mạnh công nghệ ZK, hệ thống “bản sắc đa diện” mà Vitalik Buterin đưa ra hứa hẹn sẽ mở ra một chương mới trong cuộc tranh luận toàn cầu về quyền riêng tư và quản trị danh tính trên không gian mạng. Những ý tưởng này có thể định hình lại cách chúng ta hiểu và áp dụng từ khóa “định danh kỹ thuật số” và “xác thực danh tính” trong kỷ nguyên blockchain.