SEC: Hợp đồng lưu trữ khai thác Bitcoin(BTC) có thể là chứng khoán

Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) mới đây tuyên bố rằng hợp đồng lưu trữ khai thác Bitcoin (BTC) có thể bị xếp vào dạng chứng khoán theo luật liên bang. Nhận định này được đưa ra khi SEC tiến hành khởi kiện liên bang chống lại công ty khai thác tiền mã hóa VBit Technologies cùng với người sáng lập Danh C. Vo – với cáo buộc gian lận đầu tư lên đến 48 triệu USD (khoảng 711 tỷ VNĐ).

Theo Reuters đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), vụ việc dấy lên một lần nữa câu hỏi nhạy cảm quanh việc các sản phẩm đầu tư trong ngành crypto có đang bị giám sát ngặt nghèo hơn từ cơ quan quản lý tài chính Mỹ.

VBit Technologies bị cáo buộc dụ dỗ nhà đầu tư bằng hợp đồng không minh bạch

Từ cuối năm 2018 đến đầu năm 2022, VBit Technologies đã chào bán một sản phẩm có tên là “hợp đồng lưu trữ khai thác” (Hosting Agreement), hướng đến các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Theo SEC, đây thực chất là hình thức gọi vốn trái phép, vi phạm luật chứng khoán vì chưa đăng ký.

Mô hình “lưu trữ khai thác” nói trên cho phép nhà đầu tư nhận lợi nhuận từ việc khai thác Bitcoin mà không cần trực tiếp mua hay vận hành thiết bị. Họ chỉ cần góp vốn, còn toàn bộ việc triển khai hệ thống và phân chia lợi nhuận (theo tốc độ xử lý, hay “hashrate”) sẽ do công ty đảm trách.

Tuy nhiên, SEC cho rằng mô hình này không minh bạch. Nhà đầu tư được hứa hẹn sẽ sở hữu thiết bị nhưng hệ thống không cung cấp quyền sở hữu thực tế. Trên thực tế, khách hàng không thể xác định họ được gắn với thiết bị nào và thậm chí, nhiều thiết bị từng được cam kết hoàn toàn không tồn tại.

Ví dụ, năm 2020, VBit chỉ có dưới 1.000 thiết bị khai thác hoạt động nhưng lại bán ra hơn 3.300 hợp đồng. Sang năm 2021, số lượng hợp đồng tăng hơn gấp đôi lên 8.400, trong khi đội ngũ thiết bị chỉ đạt 1.643 máy. Do đó, lợi nhuận cam kết theo “hashrate” trong hợp đồng trở nên bất khả thi về mặt kỹ thuật.

Thông tin lợi nhuận giả mạo và hành vi chiếm dụng quỹ nhà đầu tư

Ngoài việc cung cấp thông tin sản phẩm sai lệch, SEC còn cáo buộc VBit Technologies đã giả mạo số liệu lợi nhuận trong cổng thông tin trực tuyến nhằm tạo dựng lòng tin. Trong khi đó, Bitcoin khai thác thực tế được Danh C. Vo giữ quyền kiểm soát duy nhất.

Tệ hơn, trong vòng một năm, Danh Vo đã chuyển số tiền đầu tư trị giá 48,5 triệu USD (khoảng 718 tỷ VNĐ) vào tài khoản cá nhân. Một phần trong số này được chuyển tới người thân, phần còn lại được dùng để giao dịch tiền mã hóa không rõ mục đích.

Khi SEC bắt đầu điều tra vào năm 2021, Danh Vo đã rời Mỹ. Sau đó, VBit tuyên bố chuyển nhượng tài sản cho một pháp nhân khác có tên Tập đoàn Khai thác Tiên tiến – “Advanced Mining Group”. Tuy nhiên, theo SEC, pháp nhân này thực chất là “vỏ bọc” nhằm duy trì vận hành công ty trong khi lẩn tránh trách nhiệm pháp lý.

Từ giữa năm 2022, nhà đầu tư không thể truy cập vào nền tảng trực tuyến lẫn bất kỳ khoản tiền nào đã đầu tư, cho thấy dòng tiền có thể đã bị chặn hoàn toàn.

SEC: “Hợp đồng lưu trữ khai thác là chứng khoán”

SEC khẳng định rằng sản phẩm của VBit đáp ứng đầy đủ các tiêu chí trong bài kiểm tra Howey – một công cụ pháp lý để xác định liệu một giao dịch có phải là chứng khoán hay không. Khi nhà đầu tư góp tiền vào một dự án chung và mong đợi lợi nhuận từ nỗ lực của người khác thì về mặt pháp lý, sản phẩm đó được xếp loại là chứng khoán.

Trong đơn kiện, SEC yêu cầu tòa án ra lệnh chính thức cấm Danh Vo tiếp tục hoạt động tài chính, buộc trả lại khoản lợi nhuận bất chính, nộp phạt dân sự cũng như tước quyền đảm nhiệm vai trò điều hành tại bất kỳ công ty đại chúng nào. Đồng thời, cơ quan này yêu cầu xét xử với bồi thẩm đoàn.

bình luận: Vụ kiện VBit không chỉ nhắm tới một công ty vi phạm – mà còn hé lộ khả năng hàng loạt mô hình đầu tư khai thác, đặc biệt là dạng “thu nhập thụ động” thông qua hợp đồng, sẽ sớm phải đối mặt với giám sát chặt chẽ hơn từ cơ quan quản lý. Như vậy, hình thức gọi vốn dựa trên mô hình “đầu tư nhẹ nhàng, chia lợi nhuận tự động” mà nhiều nhà đầu tư cá nhân quan tâm có thể bị đánh giá là nguy hiểm hoặc phi pháp nếu không được đăng ký rõ ràng.

Kết luận

Sự kiện SEC khởi kiện VBit Technologies tạo tiền lệ mới trong việc xác định sản phẩm lưu trữ khai thác Bitcoin là một dạng “từ” chứng khoán. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy cơ quan quản lý Mỹ đang siết chặt khung pháp lý đối với ngành crypto, đặc biệt là các hình thức đầu tư hứa hẹn “lợi nhuận thụ động” thông qua các mô hình không minh bạch.

Đối với nhà đầu tư cá nhân, bài học rút ra là không nên chỉ nhìn vào hứa hẹn mà cần kiểm tra rõ ràng các yếu tố như quyền sở hữu thiết bị, mức độ minh bạch tài chính, cũng như xem sản phẩm đó có được “từ” đăng ký và giám sát bởi cơ quan chức năng hay không. Trong một hệ sinh thái đang phát triển như tiền mã hóa, việc chủ động đánh giá rủi ro là điều bắt buộc nếu muốn bảo vệ tài sản một cách an toàn.