Công ty tài sản số đối mặt khủng hoảng bảo hiểm giữa làn sóng tiền mã hóa

Thị trường tiền mã hóa đang từng bước vượt khỏi biên giới ngành tài chính truyền thống, với những phát triển mạnh mẽ từ tài chính phi tập trung và token hóa tài sản – hai yếu tố từng bị xem là công nghệ ngách. Theo báo cáo gần đây, thị trường token hóa tài sản thực dự kiến có thể đạt giá trị tới 20 nghìn tỷ USD vào năm 2030. Trong bối cảnh đó, Tổng thống Trump cũng đang thúc đẩy mạnh tay các dự luật liên quan đến cơ cấu thị trường tiền mã hóa và "stablecoin", mở ra hướng đi mới để Mỹ hoàn thiện khung pháp lý cho nền kinh tế tài sản số.

Theo Reuters đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), chính phủ các nước phát triển và các nhà đầu tư tổ chức toàn cầu đang không ngừng đẩy nhanh các hoạt động lập pháp và đổi mới sáng tạo công nghệ xung quanh tài sản số. Tuy nhiên, lĩnh vực bảo hiểm truyền thống – đặc biệt là các sản phẩm quản trị rủi ro cho doanh nghiệp – hiện vẫn chưa bắt kịp với tốc độ chuyển đổi kỹ thuật số. "Bảo hiểm trách nhiệm cho ban lãnh đạo và quản lý" (Management Liability Insurance), một trụ cột trong chiến lược giảm thiểu rủi ro doanh nghiệp, đã không theo kịp đà phát triển và đặc thù của các công ty khởi nghiệp áp dụng công nghệ phi tập trung.

Ngày nay, dù quy mô hay ngành nghề, mọi doanh nghiệp đều cần bảo hiểm trách nhiệm dành cho lãnh đạo (D&O – Directors & Officers Insurance) để thu hút nhân sự cấp cao và huy động vốn từ nhà đầu tư bên ngoài. Tuy nhiên, thực tế là nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực tài sản số vẫn không thể tiếp cận được những thiết kế bảo hiểm "chính xác và đáng tin cậy". Một phần nguyên nhân đến từ việc blockchain, tài chính phi tập trung (DeFi), tiền mã hóa như Bitcoin(BTC), Ethereum(ETH) hay các tài sản token hóa... đều là những lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro mà các hãng bảo hiểm truyền thống chưa quen thuộc.

Dẫn đến, nhiều sản phẩm hiện hành chỉ mang tính quan sát thị trường hoặc giới hạn quyền lợi cho bên mua bảo hiểm. Trong một số trường hợp, hợp đồng bị chèn nhiều điều khoản miễn trừ, khiến khi xảy ra sự cố có khả năng bị từ chối chi trả – một cấu trúc bảo hiểm mà giới chuyên môn ví là “lưới bảo hiểm thủng lỗ”.

Càng đáng lo hơn khi nhiều công ty tài sản số muốn tiến hành M&A thông qua SPAC hoặc IPO nhưng không có khả năng tiếp cận với bảo hiểm trách nhiệm cao cấp được thiết kế riêng. Mảng bảo hiểm công nghệ – vốn có vai trò bảo vệ tài sản trí tuệ, bí mật kinh doanh, mã nguồn, hệ thống token – cũng gần như chưa hiện diện trên thị trường. Ngay cả "bảo hiểm an ninh mạng" – vốn nên là tuyến phòng thủ cuối cùng – cũng không thể bao phủ rõ ràng các tình huống như tài sản số bị đánh cắp, ransomware do các tổ chức nhà nước hậu thuẫn hay các cuộc tấn công bằng mã độc tinh vi khác.

Bình luận: Vấn đề không nằm ở việc thiếu sản phẩm, mà là sự không phù hợp giữa cấu trúc bảo hiểm truyền thống với nhu cầu đặc thù của ngành tài sản số.

Các chuyên gia cho rằng điều cấp thiết là xây dựng lại toàn bộ hợp đồng bảo hiểm từ đầu, với cấu trúc "tùy chỉnh cho tài sản số", bao gồm việc loại bỏ phần lớn điều khoản loại trừ, đồng thời định nghĩa rõ phạm vi bảo hiểm đối với "stablecoin", tài sản mã hóa, khóa cá nhân, NFT, các biến thể tài sản phi tập trung và hơn 30 hạng mục khác cần được cập nhật.

Một điểm nóng khác là rủi ro chính sách. Một bộ hướng dẫn được chính quyền hiện hành phê duyệt hôm nay có thể bị chuyển thành trách nhiệm pháp lý trong nhiệm kỳ tiếp theo. Trên thực tế, các tiêu chuẩn vận hành được Cục Dự trữ Liên bang, SEC hay CFTC hỗ trợ trước đây từng bị chuyển hóa thành các vụ kiện hàng tỷ USD dưới sự thay đổi chính quyền. Vì vậy, bên ngoài yếu tố bảo hiểm tài chính, các thiết kế mới cần đảm bảo "sự nhất quán về chính sách và khả năng phòng vệ pháp lý mạnh mẽ".

Hiện tại, ngành công nghiệp truyền thống sở hữu mức bảo hiểm trách nhiệm lên tới hàng tỷ USD, trong khi các công ty tài sản số chỉ được tiếp cận với phạm vi bảo hiểm giới hạn – thường chỉ vài trăm tỷ đồng. Tuy vậy, nếu công nghệ tài chính thực sự vươn lên thành dòng chảy tài chính chính thống, thị trường bảo hiểm sẽ phải thay đổi. Khi ấy, việc mua các gói bảo hiểm chuyên sâu – như D&O, trách nhiệm chuyên môn, bảo hiểm công nghệ hay bảo hiểm an ninh mạng – với hạn mức hàng nghìn tỷ đồng có thể trở thành yếu tố sống còn với các công ty tài sản số muốn tồn tại và mở rộng.

Bình luận: Trong thế giới tài sản số, nơi mọi thứ thay đổi từng phút, bảo hiểm không chỉ là lá chắn phòng khi có chuyện – nó là nền tảng hạ tầng giữ vững niềm tin nhà đầu tư.

Như một nguyên tắc bất thành văn, bảo hiểm chỉ phát huy giá trị khi rủi ro thật sự xảy ra. Và để tránh rơi vào cảnh "đến lúc mới biết bảo hiểm không đủ dùng", các công ty tài sản số cần tập trung xây dựng từ sớm một hệ thống bảo hiểm được "thiết kế riêng", phù hợp với tốc độ và rủi ro đặc thù của thời đại blockchain.