DeFi và CEX đều bị đe dọa sau vụ hacker đánh cắp 1,4 tỷ USD từ Bybit

Trong nửa đầu năm 2025, thị trường tiền mã hóa chứng kiến thiệt hại kỷ lục do các vụ tấn công mạng, với tổng giá trị lên tới hơn 2,1 tỷ USD, theo báo cáo từ TRM Labs. Trong đó, vụ hack vào sàn giao dịch Bybit hồi tháng 2 đã bị ghi nhận là một trong những sự kiện lớn nhất lịch sử ngành khi các tin tặc – nghi ngờ có liên hệ tới nhóm hacker Triều Tiên – đã đánh cắp 1,4 tỷ USD trong thời gian rất ngắn.

Dù hành vi *tấn công* đã được truyền thông đề cập rộng rãi, ít ai thật sự chú ý đến cách các *tin tặc* tiến hành *rút tiền và rửa tiền* qua các tầng lớp hệ sinh thái tiền mã hóa. Vụ việc đã đặt ra những thách thức nghiêm trọng không chỉ đối với các sàn giao dịch tập trung (CEX) mà còn cho các giao thức tài chính phi tập trung (DeFi). Cả hai đều buộc phải xem xét lại năng lực bảo mật cũng như chiến lược phòng thủ hiện tại.

Trên mặt trận *CEX*, các giao dịch cần được mô phỏng trước khi ký, kết hợp với các module phát hiện mối đe dọa theo thời gian thực để cảnh báo sớm nếu phát hiện dữ liệu giao dịch nguy hiểm. Việc mã hóa dữ liệu đầu vào (call data) bằng tay sẽ giúp nhanh chóng xác định điểm đến cuối cùng của khoản rút khỏi ví lạnh. Công nghệ “đồng ký thông minh” đang nổi lên như một công cụ phòng thủ quan trọng — kể cả khi điều kiện thực hiện giao dịch đã đủ, hệ thống có thể tự động từ chối nếu phát hiện nghi ngờ.

Một phương pháp nữa đang được quan tâm là tính toán đa bên (MPC), giúp phân tán quá trình ký giao dịch cho nhiều cá nhân, từ đó giảm thiểu khả năng bị thao túng. Đáng chú ý, hơn 80% trong số 75 vụ hack gần đây đều khai thác điểm yếu hạ tầng thay vì vấn đề mã nguồn hợp đồng thông minh, và trung bình gây tổn thất gấp mười lần so với những loại tấn công khác. Trong một số trường hợp, giao diện người dùng còn bị các *hacker* lợi dụng để *dụ các lãnh đạo cấp cao nhấn xác nhận* mà không nhận ra giao dịch là giả mạo—a lỗ hổng “từ bên trong” đầy nguy hiểm.

Điều này dẫn đến yêu cầu cấp thiết rằng các sàn giao dịch phải thôi việc dựa dẫm vào giao diện tóm tắt đơn giản và làm mới toàn bộ khâu xác nhận giao dịch từ gốc. Việc tiếp tục làm ngơ trước các dấu hiệu tấn công rõ như ban ngày không còn chấp nhận được.

Trong khi đó, hệ sinh thái *DeFi* cũng đang trở thành mắt xích dễ bị tội phạm mạng lợi dụng. Do đặc điểm phi tập trung, các giao thức *DeFi* không thể đóng băng nhanh tài sản hay can thiệp thủ công. Điều này khiến chúng trở thành “máy giặt tiền” lý tưởng cho các nhóm *hacker*. Tổng giám đốc Bybit – Chu Bân Châu (Ben Zhou) – từng chia sẻ rằng sau khi phát hiện tiền bị phân tán qua hàng trăm ví Ethereum(ETH), họ đã quá trễ để thực hiện biện pháp ngăn chặn.

Để phòng ngừa điều này, *các giao thức DeFi* cần chủ động áp dụng các công cụ phân tích ví, giám sát giao dịch và thu thập *tình báo rủi ro*. Một số giải pháp hiện nay cho phép xác định địa chỉ “đen” trong vòng vài giây, ghi nhận hành vi đáng ngờ và tích hợp với trí tuệ nhân tạo để đưa ra đối sách tức thời. Ngoài ra, tính minh bạch đặc trưng của blockchain kết hợp với dữ liệu IP, nhật ký thiết bị và AI sẽ giúp các đội ngũ an ninh lọc ra các dấu hiệu tấn công tiềm ẩn từ rất sớm.

Tuy nhiên điều quan trọng là, những vụ việc này không nên bị xem như vấn đề của từng đơn vị riêng lẻ. Một giao thức bị tấn công đồng nghĩa mọi người tham gia thị trường đều mang rủi ro. Trong khi cạnh tranh giữa *CEX* và *DeFi* là tất yếu, họ cần tạo thành một mặt trận chung chống lại *hacker*, không phải hợp tác hình thức mà là một cấu trúc phòng thủ nghiêm túc mang tính chất sống còn.

Nếu không hành động tập thể, các đợt tấn công vẫn sẽ tiếp diễn, và khi đó, cơ quan quản lý sẽ không còn lựa chọn nào ngoài việc ban hành quy định nghiêm ngặt hơn—và đó là điều có thể gây bất lợi cho chính các nhà phát triển lẫn người dùng chân chính. Như vậy, không chỉ tội phạm mạng mà việc thiếu chuẩn an toàn cũng có thể gián tiếp làm suy yếu toàn bộ nỗ lực phi tập trung hóa.

Do đặc thù không có trung gian, *DeFi* càng cần một lớp quy chuẩn mềm - khoảng 15% các quy định bảo mật được lập trình sẵn theo hình thức minh bạch và tự động hóa. Mẫu hình lý tưởng là các hợp đồng thông minh có thể tích hợp tính năng phòng chống rửa tiền (AML), giám sát giao dịch đáng nghi, kết hợp dữ liệu từ cộng đồng để đảm bảo hành vi bảo mật mang tính toàn cầu và không xung đột với nguyên tắc phi tập trung. Đó có thể là giải pháp chiến lược đảm bảo vừa giữ được tinh thần tự do, vừa tạo ra lá chắn cho cả ngành.

*DeFi* không cần bắt chước ngân hàng truyền thống, nhưng cũng không thể tiếp tục phát triển mà thiếu phương án kiểm soát nền tảng. Quy tắc là để bảo vệ tăng trưởng bền vững, không phải để kìm hãm sáng tạo. Đổi lại sẽ là một hệ sinh thái ổn định hơn, trái ngọt của một hành trình dài được hoạch định một cách an toàn.

Từ khóa: “tấn công”, “hacker”, “DeFi”, “CEX”, “Ethereum(ETH)”