Chuyên gia phản bác cáo buộc Bitcoin(BTC) gây ô nhiễm: 'Đây là khoa học rác'

Dữ liệu môi trường về hoạt động khai thác Bitcoin(BTC) tiếp tục trở thành điểm nóng tranh luận, khi chuyên gia phân tích môi trường nổi tiếng Daniel Batten vừa lên tiếng phản bác mạnh mẽ một bài viết chỉ trích của New York Times. Trong bài đăng trên mạng xã hội gần đây, Batten gọi báo cáo này là “khoa học rác” (*junk science*), ám chỉ việc sử dụng phương pháp phân tích thiếu cơ sở, có thể dẫn đến hiểu lầm nghiêm trọng về tác động khí thải của Bitcoin.

Theo New York Times đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), bài báo đề cập đến thước đo “lượng phát thải biên” (*marginal emissions*) để đánh giá tác động của khai thác Bitcoin đến biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, Batten cho rằng cách tính này làm tăng đáng kể lượng khí nhà kính được quy cho ngành khai thác, vì nó chỉ dựa vào lượng carbon sinh ra từ những đơn vị điện năng tiêu thụ thêm – thường là nguồn điện có mức phát thải cao nhất tại thời điểm cụ thể – hơn là toàn cảnh hệ thống năng lượng.

Đáng chú ý, nhận định của Batten được củng cố bởi kết quả nghiên cứu gần đây đăng trên tạp chí học thuật Nature Climate Change. Theo đó, phương pháp dựa trên *lượng phát thải biên* có thể tạo ra sai lệch đáng kể nếu không xét đến biến số về nguồn điện đầu vào. Nghiên cứu minh họa rằng trong một số trường hợp, như điện năng tạo ra từ tấm pin mặt trời vào ban ngày thay thế các nguồn tái tạo khác (thay vì nhiên liệu hóa thạch), thì hiệu quả cắt giảm carbon bị đánh giá sai lệch.

“Tác động khí thải thực tế từ khai thác Bitcoin không dễ gì đánh giá một cách đơn giản như vậy”, Batten cho biết, đồng thời nhấn mạnh rằng không thể mặc định rằng mọi tiêu thụ điện trong khai thác đều đến từ nguồn hóa thạch. Thay vào đó, nhiều phần trong số đó có thể xuất phát từ nguồn tái tạo bị lãng phí – chẳng hạn như điện năng dư thừa vào ban ngày từ hệ thống năng lượng mặt trời không được đưa vào lưới điện.

Điểm then chốt trong lập luận của Batten là sự thiếu vắng quan điểm toàn diện về bản chất phân phối năng lượng hiện nay. Ông chỉ ra rằng, trong nhiều trường hợp, hoạt động khai thác Bitcoin có thể tận dụng chính lượng điện tái tạo bị bỏ phí – một hình thức “tái chế năng lượng” – và qua đó góp phần tăng hiệu quả hệ thống điện, thay vì gây hại môi trường như các cáo buộc phiến diện.

Bình luận: Việc Batten lên tiếng vào thời điểm tranh cử Tổng thống Hoa Kỳ sắp diễn ra không khỏi khiến giới quan sát chú ý. Trong thời gian gần đây, Tổng thống Trump đã công khai thể hiện sự ủng hộ đối với Bitcoin và ngành khai thác tiền mã hóa, đưa vấn đề này vào phạm vi tranh luận chính trị. Trong bối cảnh lo ngại môi trường ngày càng gia tăng, những phản biện như của Batten không chỉ là lời biện minh cho ngành mà còn là lời nhắc về các nguy cơ từ việc lạm dụng dữ liệu môi trường cho mục tiêu chính trị.

Tác động của khai thác Bitcoin(BTC) đến biến đổi khí hậu rõ ràng là đề tài còn nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, trường hợp này cho thấy cách tiếp cận và giải thích dữ liệu môi trường vốn tiềm ẩn rủi ro bị định hướng theo *chính trị hoặc thành kiến*, thay vì phản ánh đúng bản chất của thực tế. Quan điểm từ các chuyên gia như Batten mở ra hướng tiếp cận cân bằng hơn để giải quyết câu hỏi phức tạp về sự giao thoa giữa công nghệ blockchain và tính bền vững lâu dài.