LIT – Tâm điểm tranh cãi về “phân phối công bằng” trong DeFi
Sự kiện ra mắt token hạ tầng mới LIT của nền tảng giao dịch phi tập trung Lighter đã thu hút sự chú ý của cộng đồng tiền mã hóa. Trong khi dự án được ca ngợi vì sự minh bạch trong phân phối lợi nhuận và cơ chế khóa token, việc dành tới một nửa tổng cung cho đội ngũ nội bộ và nhà đầu tư đã thổi bùng những tranh luận gay gắt về định nghĩa của một “đợt phát hành công bằng”.
Theo Decrypt đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), Lighter công bố sẽ phân bổ 50% tổng cung {từ khóa}LIT cho cộng đồng, thông qua chương trình airdrop và các chiến dịch khuyến khích. 50% còn lại thuộc về đội ngũ và nhà đầu tư – trong đó nhóm phát triển giữ 26% và nhà đầu tư nắm 24%. Số token này được khóa theo mô hình “khóa 1 năm + mở khóa tuyến tính trong 3 năm”, nhằm tránh bán tháo trong ngắn hạn.
Đáng chú ý, người dùng nhận được ngay 25% lượng token, tức một nửa trong phần dành cho cộng đồng, dựa trên chương trình tích điểm đã diễn ra vào năm 2025. Phần còn lại sẽ được sử dụng cho các chiến dịch mở rộng đối tác và hệ sinh thái trong thời gian tới. Phía Lighter khẳng định trên nền tảng xã hội X (trước đây là Twitter) rằng: “Toàn bộ giá trị phát sinh từ DEX LIT và các hoạt động trong hệ sinh thái sẽ được phân phối cho người nắm giữ {từ khóa}LIT. Đây sẽ là công cụ chủ chốt trong việc căn chỉnh lợi ích xây dựng hạ tầng tài chính phi tập trung.”
Dù vậy, tỉ lệ phân bổ dồn quá nhiều cho nội bộ đã khiến cộng đồng {từ khóa}DeFi phản ứng mạnh mẽ.
Bình luận: Phân bổ minh bạch nhưng cộng đồng vẫn lo ngại về tính tập trung
Mặc dù cơ chế phân phối doanh thu rõ ràng và khóa token lâu dài đem đến ấn tượng tích cực, nhiều ý kiến trong cộng đồng cho rằng 50% tổng cung token thuộc về đội ngũ sáng lập và nhà đầu tư là quá lớn – đặc biệt trong bối cảnh dự án hướng đến phi tập trung hóa.
Một số thành viên chỉ ra rằng việc “nội bộ nắm tới một nửa cổ phần” là dấu hiệu cho thấy ưu tiên lợi ích của nhóm sáng lập hơn là cộng đồng – trái ngược hoàn toàn với triết lý Web3. Tuy nhiên, phía ủng hộ lập luận rằng xây dựng một sàn giao dịch phái sinh trên blockchain yêu cầu vốn đầu tư rất lớn và đòi hỏi nguồn lực dài hơi.
Lighter còn bị chỉ trích khi mức định giá vòng gọi vốn mới nhất lên tới 1,5 tỷ USD (xấp xỉ 2.1615 nghìn tỷ đồng) – trong khi giá trị pha loãng trung bình sau khi phân tích chỉ khoảng 272 triệu USD, theo dữ liệu thị trường. Khoảng cách quá lớn này làm dấy lên nghi ngờ về mức giá và phần trăm cấp cho nhà đầu tư ban đầu.
Bình luận: Những câu hỏi về công bằng và định giá không chỉ là chi tiết kỹ thuật, mà là gốc rễ của lòng tin trong DeFi.
Vượt sóng tranh cãi, Lighter vẫn ghi nhận hiệu suất cao trên thị trường
Bất chấp các tranh cãi, dữ liệu từ DeFiLlama cho thấy Lighter đang đạt trạng thái thanh khoản cao và thu hút lượng lớn người dùng. Trong vòng 24 giờ, sàn ghi nhận khối lượng giao dịch {từ khóa}phái sinh vĩnh viễn ở mức 43 tỷ USD, đứng thứ hai sau Hyperliquid.
Tính trong 30 ngày, tổng khối lượng giao dịch đạt hơn 201 tỷ USD, dẫn đầu các sàn giao dịch phi tập trung (DEX). Lượng {từ khóa}hợp đồng mở (Open Interest) cũng lên tới 14,5 tỷ USD, cho thấy hoạt động giao dịch liên tục và vòng quay vị thế nhanh – phù hợp với các nhà đầu tư ngắn hạn.
Dữ liệu này chứng minh sức hút của nền tảng không đến từ chiêu trò “đốt token” hay phần thưởng ngắn hạn, mà là nhu cầu thực tế từ thị trường. Dự kiến, tổng khối lượng giao dịch phái sinh vĩnh viễn trong DeFi có thể vượt mốc 1.000 tỷ USD mỗi tháng trong năm 2025.
Bình luận: Lighter đang góp phần xác lập vị thế mới cho DeFi trong không gian phái sinh on-chain, đe dọa cả các sàn giao dịch tập trung truyền thống như Binance, Bybit hay OKX.
LIT và hướng đi mới cho thiết kế token trong không gian DeFi
LIT không chỉ là một token, mà còn là phép thử về khả năng thiết kế mô hình kinh tế công bằng, bền vững và hiệu quả trong lĩnh vực tài chính phi tập trung. Sự kiện này đang đặt lại câu hỏi: Làm sao để vừa huy động đủ vốn cho hạ tầng, vừa thu hút người dùng và đảm bảo quyền lợi cộng đồng?
Lighter, bằng việc phân bổ token rõ ràng và chia sẻ doanh thu minh bạch, đã đưa ra một nền tảng cho việc định nghĩa lại “công bằng”. Nhưng chính sự phân bổ nội bộ lớn cũng là một lời nhắc nhở cho các dự án khác về ranh giới mong manh giữa tài chính tập trung “ngụy danh phi tập trung” và DeFi đúng nghĩa.
Trong bối cảnh DeFi tăng trưởng mạnh, việc đạt được cân bằng giữa ba yếu tố – phân phối công bằng, bền vững tài chính và thu hút nhà đầu tư tổ chức – sẽ trở thành tiêu chí đánh giá thành công của các dự án hạ tầng mới.
Kết luận
Sự ra mắt của {từ khóa}LIT một lần nữa cho thấy vấn đề “phân phối token công bằng” vẫn là tâm điểm tranh cãi trong cộng đồng {từ khóa}DeFi. Dù dự án sở hữu mô hình chia sẻ lợi nhuận minh bạch và tăng trưởng ấn tượng, việc phân bổ 50% tổng cung cho nhóm phát triển và nhà đầu tư dấy lên lo ngại về tính tập trung và công bằng. Trong thế giới tài chính phi tập trung, lòng tin của cộng đồng và thiết kế hợp lý của hệ sinh thái token sẽ là yếu tố quyết định sự sống còn lâu dài của dự án.
Từ khóa: “LIT”, “DeFi”, “hợp đồng mở”, “phái sinh vĩnh viễn”
Bình luận 0