Solana(SOL) và Avalanche(AVAX) lao dốc hơn 65% trong năm 2025 vì thiếu giá trị kinh tế thực

Năm 2025: Thị trường tiền mã hóa chứng kiến làn sóng sụt giảm kỷ lục, Solana và Avalanche mất hơn 65% giá trị do thiếu hoạt động kinh tế

Theo báo cáo cuối năm do OAK Research công bố ngày 24, năm 2025 đánh dấu giai đoạn "thanh lọc" sâu rộng trên thị trường tiền mã hóa khi hàng loạt token nền tảng như Solana (SOL), Avalanche (AVAX) rơi tự do hơn 65% giá trị. Trong khi đó, Bitcoin (BTC) duy trì vị thế vững chắc, cho thấy sự chuyển hướng rõ rệt của dòng vốn vào các tài sản có nền tảng mạnh và khả năng tạo giá trị thực. Báo cáo cho rằng, thị trường đã bước sang một thời kỳ mới - từ "sắp đặt kỹ thuật" sang đòi hỏi tính bền vững về kinh tế.

Bình luận: Đây là tín hiệu cho thấy thị trường đang ngưng đánh giá công nghệ dưới lăng kính tiềm năng tương lai, mà chuyển sang tiêu chí thực tế hơn – lợi nhuận.

Mất người dùng diện rộng – hoạt động mạng lưới sụp giảm

Trong năm 2025, số lượng người dùng hoạt động hằng tháng (MAU) trên các blockchain nền tảng đã suy giảm nghiêm trọng. Theo báo cáo, tổng MAU trên các chuỗi lớn giảm 25,1% so với năm trước. Trong số đó, Solana mất khoảng 94 triệu người dùng, tương đương hơn 60% tổng lượng người dùng. Ngược lại, mạng lưới BNB Chain lại thu hút nhiều người dùng mới, với số lượng người dùng tăng gấp ba lần – chủ yếu do hấp dẫn về tiện ích và chi phí sử dụng.

Tuy nhiên, số liệu này không phản ánh sự mở rộng của thị trường, mà cho thấy người dùng chuyển sang các chuỗi hiệu quả hơn, không tạo ra dòng vốn mới.

Ở mảng Layer 2, sự phân hóa cũng rõ rệt. Dự án Base do Coinbase hỗ trợ đã tăng tổng giá trị khóa (TVL) thêm 37,2%, đạt 4,41 tỷ USD (khoảng 6.390 tỷ đồng). Trong khi đó, Optimism (OP) sụt giảm tới 63%, TVL chỉ còn 786 triệu USD (khoảng 1.136 tỷ đồng).

Giá token phản ánh thực tế thị trường

Trong danh sách các token nền tảng được giám sát, chỉ có BNB (tăng 18,2%) và Tron (TRX, tăng 9,8%) ghi nhận tăng trưởng. Còn lại, Solana giảm 35,9%, trong khi TON và Avalanche giảm trên 67%.

Thị trường Layer 2 thậm chí còn sụt giảm tệ hơn. Giá token của Optimism và zkSync Era đều lao dốc hơn 84%. Polygon (MATIC) và Arbitrum (ARB) giảm trên 73%. Duy nhất Mantle (MNT) ghi nhận tăng nhẹ 8,3%, nhưng nguyên nhân chủ yếu là do kiểm soát nguồn cung thay vì tiềm lực nội tại.

Ba lý do chính cho đợt sụt giá sâu năm 2025 được chỉ ra là:

- Mức đòn bẩy cao vốn có và cấu trúc mở khóa token kéo dài làm tăng áp lực bán.

- Mô hình giá trị yếu, khiến hoạt động mạng lưới không thúc đẩy nhu cầu token rõ rệt.

- Dòng tiền tổ chức "rút chạy", tập trung vào Bitcoin và Ethereum – vốn được xem là đáng tin cậy hơn.

Bình luận: Sự mất cân bằng giữa "hoạt động mạng lưới" và "mô hình doanh thu" đang là lỗ hổng lớn của nhiều dự án Layer 1 và Layer 2 hiện nay.

Cộng đồng phát triển sôi động, nhưng không cứu được giá

Tuy thị trường đỏ lửa, nhưng hoạt động phát triển vẫn diễn ra tích cực. Theo số liệu từ Electric Capital, hệ sinh thái EVM ghi nhận hơn 17.473 lập trình viên đóng góp và hơn 5.405 lập trình viên toàn thời gian – chiếm trên 32% tổng số lập trình viên nền tảng blockchain.

Với Bitcoin, số lập trình viên toàn thời gian tăng 90,5% trong 2 năm qua, đạt 1.003 người. Riêng hệ sinh thái Solana (SVM) cũng tăng 75,8%, đạt 4.578 lập trình viên toàn thời gian.

Tuy nhiên, giá token không thể phản ánh đóng góp đó. Ngày nay, thị trường không còn đánh giá dựa trên chỉ số phát triển kỹ thuật, mà đề cao mô hình dòng tiền.

Thông điệp lớn nhất của năm: “Không có doanh thu sẽ bị đào thải”

Báo cáo kết luận rằng năm 2025 đã đánh dấu sự dịch chuyển sang “kỷ nguyên lợi nhuận” (*từ: “meta doanh thu”*). Những giao thức không tạo ra dòng tiền hoặc không có mô hình kinh doanh bền vững đều đối mặt với nguy cơ biến mất.

Minh chứng rõ ràng là các tổ chức phát hành stablecoin – như Tether và Circle – đã thu về tổng cộng 9,8 tỷ USD (khoảng 14.165 tỷ đồng) trong năm. Trong khi đó, giao thức phái sinh Hyperliquid cũng ghi nhận đến 1,1 tỷ USD doanh thu nhờ mô hình thu phí hiệu quả.

Trái lại, các dự án blockchain nền tảng nếu không nâng cấp hiệu suất (tốc độ – chi phí – bảo mật) ít nhất gấp 10 lần thì sẽ không còn lý do tồn tại trên thị trường.

Tương lai 2026: lớp nền dự báo vẫn khó khăn

Nhìn về phía trước, báo cáo nhận định triển vọng của mảng Layer 1 và Layer 2 trong năm 2026 cũng không mấy khả quan. Ngay cả khi một số khu vực xác lập hành lang pháp lý rõ ràng, nhiều vấn đề vẫn chưa được xử lý tận gốc – từ lạm phát cao, cấu trúc quản trị token mù mờ đến việc giá trị sử dụng đang tập trung vào các lớp hạ tầng cơ bản.

Nỗi lo lớn nhất là phần lớn các giao thức vẫn phụ thuộc vào giá Bitcoin cũng như động thái chốt lời từ các nhà đầu tư sớm.

Báo cáo khẳng định rằng tương lai của Layer 1 sẽ phụ thuộc nhiều vào Ethereum(ETH) và Solana(SOL). Nếu hai mạng lưới này lấy lại niềm tin từ tổ chức và chứng minh được khả năng đổi mới về kỹ thuật và kinh tế, một sự tái cấu trúc thị trường có thể diễn ra. Nhưng nếu không thể đem lại dòng tiền thực, các dự án Layer 1 chỉ nổi bật về công nghệ cũng sẽ bị đào thải khỏi cuộc chơi.

Từ khóa: “Solana”, “Avalanche”, “Layer 1 Token”, “giá trị thực”, “suy giảm”, “Meta doanh thu”

Bình luận: Từ năm 2025 trở đi, thị trường tiền mã hóa không còn là cuộc chơi của “giấc mơ công nghệ”, mà là chiến trường khốc liệt nơi chỉ những ai có mô hình tài chính rõ ràng mới tồn tại – nội dung quan trọng cho nhà đầu tư cân nhắc khi chọn dự án.

Tóm lại, thị trường đang bước sang thời kỳ mới, nơi mà chỉ những giao thức có khả năng sinh lời, quản trị rõ ràng và tiện ích thiết thực mới thu hút được tiền vốn và người dùng. Các dự án Layer 1 và Layer 2 nếu không thay đổi theo hướng này sẽ khó tồn tại trong năm 2026 và những năm tiếp theo.