Blockchain bị tê liệt sau sự cố mất internet toàn quốc tại Afghanistan

Một sự cố mất kết nối internet tại Afghanistan vừa qua đã phơi bày một điểm yếu mang tính hệ thống trong cấu trúc của công nghệ blockchain — nền tảng vốn được ca ngợi bởi khả năng chống kiểm duyệt nhờ đặc tính phi tập trung. Tuy nhiên, khi chính mạng internet — xương sống của hệ thống này — bị gián đoạn, toàn bộ hoạt động blockchain cũng rơi vào trạng thái tê liệt.

Theo Reuters đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), Afghanistan đã trải qua tình trạng mất kết nối internet trên phạm vi toàn quốc kéo dài gần 48 giờ vào cuối tháng 9, khiến hàng triệu người dân bị cắt đứt liên lạc với thế giới bên ngoài. Sự cố ảnh hưởng nghiêm trọng đến thủ đô Kabul cũng như các địa phương khác, làm gián đoạn các chuyến bay và khiến các dịch vụ liên lạc khẩn cấp bị tê liệt hoàn toàn. Mặc dù chính quyền Taliban giải thích đây là vấn đề kỹ thuật liên quan đến cáp quang quốc gia, nhưng một số nguồn tin trong ngành viễn thông địa phương cho rằng sự cố này là kết quả của một chiến dịch phong tỏa internet có chủ đích.

Sự kiện này đã phát đi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng đến cộng đồng tiền mã hóa toàn cầu: dù hệ thống blockchain có được thiết kế phi tập trung đến đâu, nó vẫn không thể hoạt động nếu internet — nền tảng truyền tải dữ liệu — bị chính quyền kiểm soát và ngắt kết nối. Từ khóa “blockchain” trong trường hợp này đã cho thấy giới hạn thực sự của công nghệ khi gặp phải sự kiểm soát mang tính cấp độ quốc gia.

Bình luận về tác động của vụ mất kết nối này, ông Mikhail Angelov — đồng sáng lập dự án mạng không dây phi tập trung Roam Network — cho biết: “Đây không đơn thuần là sự cố kỹ thuật, mà là một lời cảnh tỉnh cho toàn bộ hệ sinh thái blockchain. Khi hạ tầng internet vẫn thuộc sở hữu và bị kiểm soát bởi một số nhà cung cấp trung gian, thì mọi hy vọng vào một hệ thống tự do, độc lập đều có thể bị xóa sổ chỉ trong một đêm.”

Một báo cáo từ ABC News trong tháng 9 còn cho thấy, gần 13 triệu người dân Afghanistan đã chịu ảnh hưởng trực tiếp từ việc internet và dữ liệu di động bị cắt hoàn toàn. Đây là lần đầu tiên một vụ cắt mạng trên quy mô toàn quốc diễn ra kể từ khi Taliban trở lại nắm quyền. Đáng chú ý, trong thời gian gần đây, nhóm này đã bắt đầu giới hạn truy cập internet ở một số khu vực với lý do “chống lại hoạt động trực tuyến phi đạo đức”.

Từ khoá “internet” và “blockchain” một lần nữa được đặt vào bối cảnh so sánh. Dù công nghệ blockchain được xây dựng để kháng kiểm duyệt và hoạt động trên nguyên tắc phi tập trung, nó vẫn cần một hạ tầng truy cập — chính là internet — vốn hoàn toàn có thể bị chính quyền kiểm soát. Bình luận: điều này đặt ra một thách thức nghiêm trọng cho tầm nhìn “giải phóng tài chính” mà blockchain hướng tới trong tương lai.

Trong kỷ nguyên số hóa, internet chính là “dưỡng khí” của blockchain. Khi nguồn dưỡng khí này bị ai đó kiểm soát và ngắt đi, thì với bất kỳ đồng Bitcoin(BTC), Ethereum(ETH), hay bất kỳ dự án phi tập trung nào, lý tưởng tự do cũng có nguy cơ bị bóp nghẹt — không phải bởi công nghệ, mà bởi quyền lực của một tay chặn mạng.

Từ khóa: “blockchain”, “internet”