Bitcoin(BTC) đối mặt nguy cơ tập trung hóa: Cảnh báo từ chuyên gia XRPL

Bitcoin(BTC) đối mặt với lo ngại về tính tập trung: Nguy cơ phá vỡ triết lý phi tập trung của blockchain

Hiện tượng tập trung khai thác Bitcoin(BTC) một lần nữa khiến cộng đồng công nghệ nhắc lại bản chất phi tập trung vốn là nền tảng của blockchain. Sự việc bắt nguồn từ việc Foundry USA — nhóm khai thác có ảnh hưởng lớn tại Mỹ — đã liên tiếp khai thác tám khối block trong chuỗi, làm dấy lên lo ngại về khả năng kiểm soát quá mức nếu tài nguyên tính toán (hashpower) tập trung vào tay một số thực thể nhất định.

Theo Vet, người hiện là người xác thực (validator) trong mạng XRP Ledger(XRPL), đây không phải hiện tượng nhất thời mà là “vấn đề bắt nguồn từ cấu trúc thiết kế” của chính mô hình Bitcoin. Phát biểu của Vet được trích theo CryptoBriefing ngày 24 (giờ địa phương).

Vet nhấn mạnh: “Các chuỗi theo mô hình Nakamoto như Bitcoin(BTC) được thiết kế để cho phép khả năng tổ chức lại chuỗi (chain reorganization), dù là theo mô hình bằng chứng công việc (PoW) hay bằng chứng cổ phần (PoS), nếu một số điều kiện nhất định được đáp ứng.” Dù những thiết kế này được cân bằng một phần nhờ động lực kinh tế – như chi phí tổn thất khi tấn công chuỗi – song Vet cảnh báo rằng nếu những nhóm khai thác hoặc xác thực lớn “bắt tay” với nhau thì việc viết lại chuỗi hoàn toàn có thể xảy ra. Điều này làm dấy lên nguy cơ “tua ngược thời gian” trong mạng lưới vốn được tin là bất biến.

Ngược lại, Vet cho rằng XRP Ledger(XRPL) lại sở hữu tính “chung cuộc” (finality) — nghĩa là giao dịch, một khi đã được xác nhận, không thể bị đảo ngược. Ông xem đây là lợi thế lớn của XRPL trong các lĩnh vực yêu cầu độ tin cậy cao như chuyển giao tài sản thời gian thực, NFT hay thanh toán trong trò chơi. Các nhà sáng lập XRPL cũng từ lâu luôn nhấn mạnh tính chất này như một “nền tảng kỹ thuật cốt lõi” của XRP.

Dưới góc độ thị trường, Bitcoin(BTC) vẫn thống trị gần 59% thị phần thị trường tiền mã hóa toàn cầu. Tuy nhiên, Vet cảnh báo “các chuỗi có khả năng bị đảo ngược không thể đóng vai trò hệ thống thanh toán thực sự.” Theo ông, XRP Ledger không chỉ đơn thuần là một giải pháp rẻ hơn và nhanh hơn, mà là một nền tảng mang triết lý hoàn toàn khác biệt.

Sự kiện Foundry USA tạo ra 8 khối liên tiếp không phải điều dễ bị xem nhẹ. Nếu xu hướng này tiếp diễn ở các nhóm khai thác lớn khác, nguy cơ phá vỡ sự minh bạch và bảo mật vốn là “xương sống” của blockchain sẽ trở thành thực tế. Các chuyên gia nhận định, lời cảnh báo từ Vet không chỉ đơn giản là tranh luận kỹ thuật, mà là tiếng chuông báo động về những rủi ro hiện hữu ảnh hưởng đến toàn hệ sinh thái.

Trong bối cảnh các ứng dụng cốt lõi của tiền mã hóa đang mở rộng vượt ra ngoài phạm vi đầu cơ tài chính, tính bất khả đảo ngược và tính bất biến của chuỗi đang ngày càng trở thành tiêu chí quan trọng. Cuộc tranh luận này không còn chỉ là so sánh kỹ thuật, mà là bàn về nền tảng niềm tin trong thiết kế blockchain — nơi phân quyền, minh bạch và bảo mật vẫn đang được xem là những giá trị cốt lõi mà bất kỳ hệ thống nào cũng phải theo đuổi.