Dự án AI của Elon Musk bị dọa kiện vì ô nhiễm môi trường tại Mỹ

Một trong những dự án trí tuệ nhân tạo (AI) tham vọng do Elon Musk khởi xướng mới đây đã vướng phải rắc rối pháp lý liên quan đến vấn đề môi trường. Cụ thể, công ty AI xAI mà Musk sáng lập đang đối mặt khả năng bị kiện vì phát thải chất ô nhiễm trái phép tại bang Tennessee, Mỹ.

Theo tờ Bloomberg đưa tin ngày 20 tháng 6 (giờ địa phương), Trung tâm Luật Môi trường Miền Nam (SELC) – một trong những tổ chức môi trường lớn nhất nước Mỹ – đã gửi thông báo dự định khởi kiện tới xAI với thời hạn phản hồi trong vòng 60 ngày. Đơn kiện này được thay mặt cho Hiệp hội Phát triển Người da màu Toàn quốc (NAACP), tổ chức dân quyền lớn nhất dành cho người da màu tại Mỹ.

Cơ sở gây tranh cãi là trung tâm dữ liệu AI khổng lồ mang tên Colossus tọa lạc tại thành phố Memphis, bang Tennessee. Được biết, xAI đã lắp đặt hàng chục tua-bin chạy bằng khí tự nhiên để tự cung cấp điện trong lúc chờ kết nối vào lưới điện quốc gia. Tuy nhiên, các thiết bị này được cho là đã hoạt động mà không có giấy phép xây dựng và vận hành theo yêu cầu của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) và chính quyền địa phương.

SELC cho biết: “Cơ sở của xAI đang phát tán các chất gây ô nhiễm không khí độc hại như khí Nitơ oxit (NOx) và formaldehyde ra môi trường mà không hề đo lường hay kiểm soát,” đồng thời nhấn mạnh đây là hành vi vi phạm rõ ràng Đạo luật Không khí Sạch của liên bang.

*Bình luận*: Vụ việc khiến giới quan sát lo ngại khi ngày càng nhiều công ty công nghệ – đặc biệt là những doanh nghiệp vận hành hệ thống AI quy mô lớn – phải đối mặt với nhu cầu tiêu thụ điện gia tăng chóng mặt. Điều này khiến nhiều đơn vị sẵn sàng bỏ qua các tiêu chuẩn pháp lý về môi trường chỉ để đảm bảo năng lượng cho hoạt động.

Các chuyên gia nhận định, trong bối cảnh chính quyền liên bang dưới thời Tổng thống Trump từng nới lỏng quản lý môi trường, thì việc những quy định này đang được siết chặt trở lại có thể biến vụ kiện liên quan đến xAI thành phép thử quyết định đối với khả năng thực thi pháp luật của các cơ quan quản lý.

Dự án xAI của Elon Musk đang hướng đến mục tiêu phát triển hạ tầng máy chủ có khả năng xử lý song song để phục vụ các mô hình AI đòi hỏi sức mạnh tính toán cao. Đáp ứng điều đó là nhu cầu điện năng khổng lồ – lý do khiến xAI chọn cách đi ngược lại với thông lệ là tự xây nhà máy điện riêng mà không xin phép. Nếu bị xử phạt, vụ việc có thể tạo tiền lệ tiêu cực cho toàn ngành *trí tuệ nhân tạo* trong tương lai, đặc biệt là về tác động môi trường của các siêu trung tâm dữ liệu.

*Bình luận*: Việc xAI bị cáo buộc vi phạm luật môi trường cho thấy khoảng trống pháp lý hiện tại chưa đủ bao quát nhu cầu thực tế của ngành *AI*. Trong khi yếu tố tiên phong công nghệ là điều đáng hoan nghênh, các dự án như Colossus cũng cần được giám sát và kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo phát triển bền vững.

Hiện vẫn chưa rõ Elon Musk và xAI sẽ đưa ra phản hồi như thế nào trong vòng 60 ngày tới. Tuy nhiên, giới chuyên môn đang theo sát xem liệu các cơ quan chức năng sẽ yêu cầu tháo dỡ công trình, cấp phép hợp thức hóa hay xử phạt hành chính đối với vi phạm của xAI. Đây chắc chắn sẽ là một trong những bước ngoặt quan trọng cho sự phát triển tiếp theo của mảng *AI* tại Mỹ.