Cycles đề xuất mô hình tín dụng DeFi mới giữa khủng hoảng niềm tin thị trường

Cuộc khủng hoảng nghiêm trọng của thị trường tiền mã hóa năm 2022 vẫn để lại hậu quả kéo dài suốt ba năm sau, khiến ngành này vẫn chật vật trong việc lấy lại đà phục hồi. Khi đó, hàng loạt nền tảng lớn như BlockFi, Celsius, Voyager và đỉnh điểm là sàn giao dịch FTX lần lượt sụp đổ, cho thấy rủi ro tiềm tàng của hình thức giao dịch tín dụng không tài sản thế chấp. Kể từ đó, niềm tin vào thị trường vẫn chưa thực sự được khôi phục.

Trong bối cảnh đó, giao thức thanh lý bảo mật Cycles đang tìm kiếm hướng tiếp cận mới nhằm khởi động lại một thị trường tín dụng bền vững. Theo đó, vào tháng 5, Cycles đã ra mắt dịch vụ thử nghiệm “Cycles Prime”, đóng vai trò như một trung tâm thanh lý phi tập trung dựa trên nền tảng DeFi. Mục tiêu của mô hình này là giúp các nhà đầu tư tổ chức có thể thanh toán và bù trừ giao dịch tiền mã hóa mà không cần tài sản thế chấp hay tài khoản ký quỹ.

Tổng giám đốc Cycles, ông Ethan Buchman nhận định trong một buổi phỏng vấn gần đây rằng điều kiện tín dụng hiện nay đã trở nên khắt khe hơn nhiều so với năm 2022. Ông cho biết: “Phần lớn các giao dịch từng dựa vào tín dụng hiện tại rất khó có thể tiến hành nếu không chuẩn bị vốn hoặc tài sản thế chấp trước”. Buchman cũng nhấn mạnh rằng sau đợt khủng hoảng, dòng thanh khoản đã rút khỏi nhiều hệ sinh thái, khiến khối lượng giao dịch và giá trị của nhiều token trong DeFi sụt giảm kéo dài. Một minh chứng rõ ràng là USDC – đồng stablecoin vốn hóa lớn – cũng chỉ mới quay lại mức vốn hóa của năm 2022 trong năm nay.

Hiện nay, toàn ngành tiền mã hóa đang có xu hướng thận trọng hơn rất nhiều với “rủi ro tín dụng không tài sản thế chấp” – điều từng bị xem nhẹ trong giai đoạn thị trường tăng trưởng mạnh. Điều này cho thấy công cuộc tái thiết thị trường tín dụng không chỉ đơn giản là khôi phục thanh khoản, mà còn cần một nền tảng niềm tin vững chắc với cơ chế kiểm soát rủi ro rõ ràng.

Trước thực trạng đó, Buchman cảnh báo về việc sao chép mô hình tài chính truyền thống vào không gian tiền mã hóa mà không có sự điều chỉnh phù hợp. Theo ông, nhiều cá nhân trong lĩnh vực đang cố gắng thu hút dòng vốn từ các tổ chức tài chính lớn nhằm vận hành lại nền kinh tế tín dụng, nhưng chính điều đó lại khiến hệ thống tài chính phi tập trung dần bị lệ thuộc vào cơ chế bơm thanh khoản của ngân hàng trung ương – vốn là nguyên lý cốt lõi của hệ thống tài chính truyền thống.

Thay vào đó, ông đề xuất một mô hình được gọi là “cấu trúc thanh lý nhận thức mạng lưới”, với trọng tâm là xây dựng cơ chế thanh lý và kiểm soát rủi ro vững chắc ngay tại trung tâm hệ thống. Cách tiếp cận này, theo ông, có thể tối ưu hóa hiệu quả vốn và tiết kiệm lượng thanh khoản cần thiết, từ đó mở đường cho một thị trường tín dụng bền vững và minh bạch hơn. Buchman nhấn mạnh: “Chính cấu trúc hệ thống có khả năng chống chịu rủi ro cao mới có thể xây dựng được một thị trường tín dụng đáng tin cậy.”

Khái niệm trên cũng gợi nhắc lại những bất ổn mang tính hệ thống mà thị trường tiền mã hóa phải đối mặt. Theo Arthur Azizov, nhà sáng lập của B2 Ventures, tình hình hiện nay phản ánh đúng những cảnh báo ông từng đưa ra sau vụ sụp đổ năm 2022. Azizov từng lưu ý rằng dòng thanh khoản hiện tại “không hơn gì một ảo tưởng nguy hiểm.” Ví dụ điển hình là token OM đã sụt giảm gần 90% chỉ trong tháng 4, tương đương mức mất giá khoảng 1.251 đồng trên mỗi token tính theo tỷ giá khi đó – một đòn giáng mạnh vào niềm tin thị trường.

Về phần mình, bà Gracy Chen, Tổng giám đốc của Bitget, cho rằng sự sụp giá của OM cho thấy rõ mức độ “dễ tổn thương của tính thanh khoản trên thị trường tiền mã hóa hiện nay”, đồng thời cảnh báo khả năng khủng hoảng lặp lại là hoàn toàn có cơ sở.

Từ những chuyển động này, có thể thấy rằng tương lai của thị trường không thể chỉ dừng lại ở nỗ lực phục hồi. Thay vào đó, thách thức thực sự đang nằm ở việc tái thiết một mô hình tín dụng mới, dựa trên “từ cấu trúc niềm tin và hiệu suất” – những yếu tố cốt lõi để thị trường có thể phát triển bền vững trong dài hạn.