Mỹ mở rộng ETF altcoin: Nguy cơ đe dọa tinh thần phi tập trung của tiền mã hóa?

Mỹ mở rộng ETF ra các altcoin lớn: Nguy cơ phá vỡ tinh thần phi tập trung của tiền mã hóa?

Thị trường ETF của Mỹ đang dần mở rộng từ Bitcoin(BTC) sang các altcoin hàng đầu như Solana(SOL) và Ripple(XRP), qua đó tạo động lực mới cho dòng vốn tổ chức đổ vào thị trường. Tuy nhiên, xu hướng này cũng làm dấy lên lo ngại về việc nó có thể đi ngược lại với tinh thần “phi tập trung” – giá trị cốt lõi của ngành tiền mã hóa.

Theo nền tảng phân tích tiền mã hóa Alphractal, việc các sản phẩm ETF liên quan tới altcoin ngày càng xuất hiện nhiều có thể tác động tiêu cực tới tính dân chủ của blockchain. Đề cập đến “Cointober” – làn sóng xét duyệt ETF vào tháng 10, Alphractal cảnh báo ngày 24 rằng, xu hướng hợp pháp hóa các dự án có cấu trúc doanh nghiệp tập trung có thể khiến cho tiềm năng đổi mới thực sự của blockchain bị lu mờ.

Theo dữ liệu của Alphractal, trong năm 2023, chỉ dưới 2% tài sản của các tổ chức đầu tư là tiền mã hóa. Tuy nhiên, con số này được kỳ vọng sẽ vượt mốc 5% vào năm 2025 – tương đương khoảng 2,4 nghìn tỷ USD (gần 3.336 triệu tỷ VND) đổ vào thị trường tài sản kỹ thuật số. Dòng tiền lớn này hứa hẹn thúc đẩy tăng trưởng cho ngành, song cũng có nguy cơ làm “biến chất” căn nguyên của tiền mã hóa.

Đặt trong bối cảnh này, cấu trúc nắm giữ các đồng altcoin lớn càng khiến làn sóng chỉ trích dâng cao. Theo báo cáo, Ripple Labs hiện giữ từ 45–51% tổng lượng XRP đang lưu hành, trong đó 40–45% được ký quỹ và 5–6% do công ty nắm giữ. Trong khi đó, Solana Foundation và Solana Labs đang kiểm soát khoảng 40% token chưa lưu hành, còn khoảng 50% nằm trong tay các nhà đầu tư ban đầu và nội bộ.

Trái lại, Bitcoin(BTC) vẫn duy trì được cấu trúc phi tập trung với việc không có cá nhân hay tổ chức nào kiểm soát mạng lưới. Ethereum(ETH), dù có sự phân quyền cao hơn hẳn altcoin, vẫn chịu ảnh hưởng không nhỏ từ Ethereum Foundation – nơi tập trung phát triển cốt lõi của mạng lưới này.

Ngoài ra, thủ tục cấp phép ETF tại Mỹ cũng đang được rút ngắn mạnh. Cụ thể, thời gian xét duyệt trung bình đã giảm từ hơn 240 ngày xuống chỉ còn khoảng 75 ngày tính đến gần đây. Alphractal bình luận rằng điều đó phản ánh sự ưu tiên từ các cơ quan quản lý dành cho những dự án có độ tập trung cao – vốn dễ kiểm soát và phân tích hơn trong mắt phố Wall.

Đồng sáng lập hãng đầu tư tiền mã hóa BlackSwan Capitalist, ông Vandell Aljarrah, cũng đưa ra cảnh báo. Theo ông, ETF XRP không nên bị nhầm tưởng là "cách tiếp cận thật sự với tiền mã hóa​". Ông cho biết: “ETF chỉ cung cấp khả năng tiếp cận về giá, không cho phép người dùng thực hiện chuyển tiền, staking hay lưu trữ mà không qua bên trung gian. Điều đó khiến chúng trở thành công cụ tài chính phục vụ kiểm soát và lợi nhuận chứ không đại diện cho tầm nhìn ban đầu của thế giới phi tập trung.”

Như vậy, việc các sản phẩm ETF của altcoin như Solana(SOL) hay Ripple(XRP) dễ dàng được chấp thuận có thể là dấu hiệu cho thấy tiền mã hóa đang dần hòa nhập với hệ thống tài chính truyền thống. Tuy nhiên, điều đó cũng đặt ra nghi vấn liệu lĩnh vực này đang chệch hướng so với triết lý “phi tập trung” – vốn là chủ đạo từ những ngày đầu thành lập.

Từ khóa: “phi tập trung”, “tiền mã hóa”, “ETF”, “Bitcoin(BTC)”, “Solana(SOL)”, “Ripple(XRP)”