Token hóa mở lối tiếp cận 15.000 tỷ USD vốn tư nhân toàn cầu

Token hóa là chìa khóa mở rộng khả năng tiếp cận vốn toàn cầu trong kỷ nguyên tài chính số

Trong vài năm trở lại đây, khái niệm “từ token hóa” ngày càng nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng tiền mã hóa, đặc biệt kể từ làn sóng phát hành ICO vào năm 2017. Mục tiêu ban đầu của token hóa là hiện đại hóa ngành tài chính truyền thống thông qua công nghệ blockchain. Tuy nhiên, phần lớn các ứng dụng hiện nay mới chỉ dừng lại ở việc đưa cổ phiếu lên chuỗi để tạo điều kiện giao dịch theo thời gian thực và sở hữu phân mảnh — vẫn mang tính bổ trợ hơn là đổi mới.

Điểm đột phá không nằm ở các thị trường công khai vốn đã rất hiệu quả, mà đến từ thị trường tư nhân — nơi còn nhiều vướng mắc và hạn chế. Đây chính là mảnh đất tiềm năng để token hóa thể hiện vai trò chuyển đổi. Hiện nay, thị trường cổ phần tư nhân vẫn bị giới hạn bởi chi phí dịch vụ cao, thiếu minh bạch và quy định chặt chẽ khiến hơn 80% nhà đầu tư nhỏ lẻ không thể tham gia. Việc “từ token hóa” cổ phần tư nhân có thể là một bước ngoặt lớn, không chỉ số hóa tài sản mà còn tái định nghĩa khả năng tiếp cận vốn một cách toàn diện, hướng đến một hệ thống tài chính “bao trùm” thực sự.

Nếu trước đây, nhà đầu tư có thể đồng hành cùng Amazon ngay từ giai đoạn sơ khai với định giá khi IPO chỉ 438 triệu USD (khoảng 6.083 tỷ đồng), thì nay điều đó gần như bất khả thi. Các công ty như Stripe, OpenAI hay SpaceX đều đạt giá trị hàng chục tỷ USD nhưng vẫn chưa niêm yết. Điều này khiến các cơ hội đáng giá trong giai đoạn tăng trưởng sớm chỉ dành cho số ít quỹ đầu tư mạo hiểm và tổ chức lớn, trong khi đại đa số nhà đầu tư cá nhân đứng ngoài cuộc. Trật tự này đang tạo ra “từ sự mất cân bằng cơ hội” nghiêm trọng trong nền kinh tế.

Tình hình này không chỉ diễn ra tại Mỹ hay Thung lũng Silicon. Ngày càng có nhiều công ty châu Á, Trung Đông và châu Âu cũng lựa chọn huy động vốn tư nhân qua quỹ đầu tư chủ quyền hoặc các văn phòng gia đình, thay vì IPO truyền thống. Kết quả là, “từ phần lớn nhà đầu tư toàn cầu đang bị loại khỏi các cơ hội tăng trưởng năng động nhất”.

Token hóa có thể giúp phá vỡ vòng luẩn quẩn này. Việc đưa sở hữu cổ phần tư nhân lên blockchain sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận nhà đầu tư toàn cầu một cách trực tiếp hơn, giảm lệ thuộc vào trung gian tài chính. Công nghệ blockchain cho phép biểu diễn và chuyển giao quyền sở hữu theo cách có thể kiểm chứng, từ đó “từ giảm đáng kể chi phí và độ phức tạp trong huy động vốn”. Quan trọng hơn, mô hình này sẽ tạo điều kiện cho các nhân sự cốt cán hoặc nhà đầu tư sớm tại startup có thể thanh khoản một phần cổ phần mà không cần thoái vốn hoàn toàn.

Bình luận: Rõ ràng, token hóa không đơn thuần nhằm mục đích giao dịch nhanh hơn, mà là nền tảng để tái kiến thiết quyền tiếp cận vốn — từ nơi vốn chỉ dành cho thiểu số, nay có thể mở rộng ra đại chúng được quản lý tốt.

Một phần lý do khiến thị trường tư nhân vẫn đóng kín là các quy định cũ không còn phù hợp. Tiêu chuẩn “nhà đầu tư chuyên nghiệp” hiện yêu cầu tài sản ròng trên 1 triệu USD hoặc thu nhập cao, một khung luật có từ những năm 1930. Trong thực tế, nhiều bạn trẻ 20 tuổi lại có thể dễ dàng tiếp cận các sản phẩm phức tạp như cổ phiếu meme dùng đòn bẩy hay phái sinh tiền mã hóa mà không cần kiểm chứng gì. Cản trở không nằm ở rủi ro, mà là “từ sự thiếu hụt công cụ giáo dục và bảo vệ nhà đầu tư hiệu quả”.

Theo dự báo, quy mô tài sản trên thị trường tư nhân toàn cầu có thể lên đến 15.000 tỷ USD (khoảng 2.085 triệu tỷ đồng) vào năm 2025. Trong bối cảnh đó, token hóa hứa hẹn mở ra “từ cơ hội giải phóng thị trường” mang tính lịch sử. Nếu một công ty có thể token hóa cổ phần trước khi đạt doanh thu 300 triệu USD (khoảng 4.170 tỷ đồng), hàng trăm nghìn nhà đầu tư nhỏ lẻ trên khắp thế giới có thể tham gia ngay từ đầu, thay vì đợi tới giai đoạn niêm yết.

Dù vậy, không thể bỏ qua rủi ro tiềm ẩn. Tuy nhiên, blockchain lại có lợi thế vượt trội trong việc minh bạch hóa và truy vết giao dịch so với hệ thống truyền thống. Do đó, thay vì gỡ bỏ hoàn toàn rào cản, hệ thống token hóa nên được thiết kế để người dùng có thể tiến vào thị trường tư một cách tự nguyện, có hiểu biết và được bảo vệ hợp lý. Đây chính là “từ mô hình tái cấu trúc thị trường vốn” giúp đại chúng có thể lần đầu tiên tiếp cận một sân chơi mang tính toàn cầu.

Xa hơn, token hóa cổ phần tư nhân còn có khả năng thay đổi cách thức tiếp cận vốn của các doanh nghiệp tại thị trường mới nổi — nơi hạ tầng niêm yết vẫn còn yếu. “Từ Đây là bước chuyển đổi không chỉ về công nghệ, mà còn là sự dịch chuyển quyền kiến tạo kinh tế — ai mới là người có thể quyết định việc phân bổ nguồn lực trong tương lai”.

Trong bối cảnh hệ thống tài chính truyền thống không còn theo kịp nhu cầu của nền kinh tế mở và số hóa, điều thế giới cần không chỉ là tăng tốc mà là “từ một hệ sinh thái tài chính mới, nằm trên quỹ đạo hoàn toàn khác biệt”. Token hóa đã và đang đặt nền móng cho hạ tầng đó — nơi mà thế hệ nhà đầu tư tiếp theo không còn là khán giả, mà trở thành người dẫn dắt cuộc chơi.