DeFi đối mặt nguy cơ tan rã: Hệ sinh thái cần 'solver' và ERC-7683 để hồi sinh tính kết hợp

Hệ sinh thái DeFi đối mặt nguy cơ tan rã: Cần một hạ tầng mới để giữ vững tính “kết hợp”

Những năm đầu phát triển, tài chính phi tập trung (*DeFi*) được xây dựng trên nền tảng của “tính kết hợp” (*composability*) — cho phép các giao thức hoạt động đồng bộ, liền mạch trên một hạ tầng thống nhất. Tuy nhiên trong bối cảnh hiện tại, khi nhiều mạng lưới blockchain phát triển song song, nền tảng này đang trở nên rời rạc. Theo nhận định mới nhất từ CoinDesk ngày 20 tháng 5 (giờ địa phương), sự phân mảnh đang làm lung lay sức mạnh cốt lõi của DeFi: khả năng tự do tương tác và tổng hợp chiến lược giữa các nền tảng.

DeFi chưa “chết”, nhưng đang mất dần tác động

Kể từ khi Ethereum(ETH) đối mặt với giới hạn về khả năng mở rộng, chiến lược đa chuỗi (*multi-chain*) trở thành xu thế tất yếu. Sự nổi lên của các Layer-1 mới, mạng rollup, hay các chuỗi ứng dụng (*appchain*) đã tạo ra một hệ sinh thái blockchain đa tầng, đa nền tảng. Vấn đề là, tài sản và thanh khoản giờ đây bị chia nhỏ thành nhiều mảnh. Ví dụ, Aave đã triển khai trên 17 mạng blockchain khác nhau còn Pendle triển khai trên 11 mạng.

Mặc dù từng giao thức riêng biệt vẫn có thể hoạt động hiệu quả, nhưng việc chuyển đổi và tận dụng thanh khoản giữa các chuỗi lại cực kỳ khó khăn. Sự cách biệt đó dẫn đến hệ lụy: *DeFi đang trở thành một hệ sinh thái “kho chứa cô lập” (silo market)*, nơi các giao thức không còn khả năng giao tiếp thực sự với nhau.

Chia cắt thanh khoản – Rào cản lớn nhất cho DeFi hiện nay

Nỗi lo lớn nhất với DeFi hiện nay không chỉ là trải nghiệm người dùng rối rắm mà là vấn đề *thanh khoản phân tán* – hệ quả tất yếu của xu hướng đa chuỗi. Việc phải quản lý nhiều loại ví, chuẩn bị gas token cho từng chuỗi, hay sử dụng các cầu nối (*bridge*) khiến trải nghiệm trở nên phức tạp và kém thân thiện. Nhưng cốt lõi của vấn đề nằm ở chỗ: *chúng ta thiếu một lớp xử lý (execution layer) thống nhất*.

Ngay cả những giao thức có mô hình kinh tế tốt, cũng không hoạt động hiệu quả nếu thanh khoản không đủ đậm đặc — điều từng khả thi trên Ethereum mainnet. Khi thanh khoản nghèo nàn, *slippage* tăng cao, động lực của người dùng và giao thức cũng suy giảm. Nhiều chiến lược từng hiệu quả ở một chuỗi, giờ không thể áp dụng tại nơi khác, không phải vì lỗi ở mô hình mà vì môi trường đã thay đổi.

Cần giải pháp "hạ tầng kết nối" thay vì chỉ cải thiện giao diện

Một số giao thức đã nỗ lực tạo giao diện người dùng đồng nhất trên nhiều mạng blockchain. Tuy nhiên, *phần lõi (backend)* vẫn tách biệt, gây khó khăn cho việc định tuyến lệnh và sử dụng vốn. Các ứng dụng đa chuỗi vẫn hoạt động với *pool thanh khoản riêng biệt theo từng mạng*, khiến động lực khuyến khích sử dụng bị phân mảnh và chi phí thực thi cao.

Trong bối cảnh đó, khái niệm “solver” – một tác nhân trung gian hỗ trợ thực hiện các yêu cầu phức tạp giữa nhiều chuỗi – đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng.

“Solver”: cầu nối để tái thiết tính kết hợp cho DeFi

“Solver” có thể hiểu là một mô hình hỗ trợ người dùng thực thi các hành động liên chuỗi bằng cách sử dụng logic tự động và nguồn vốn riêng. Người dùng không cần thao tác nhiều giao dịch trung gian, chỉ cần đưa ra mục tiêu — *solver sẽ đảm nhiệm quá trình xử lý liền mạch như một hệ thống đồng bộ*.

Tuy hệ sinh thái blockchain hiện tại rất phân mảnh, giải pháp solver sẽ không ép các chuỗi phải dùng một chuẩn chung mà tạo ra “đồng bộ mô phỏng” thông qua hạ tầng trung gian. *Giống như cách Internet kết nối máy chủ với giao thức khác biệt, nhưng người dùng chỉ nhìn thấy một giao diện liền mạch*.

ERC-7683 và kiến trúc “Intent”: Cuộc cách mạng âm thầm

Nền tảng cho các solver là hạ tầng kiểu mới dựa trên “intent” – tức là thay vì mô tả từng bước giao dịch, người dùng chỉ cần nêu kết quả mong muốn. Chuẩn ERC-7683 ra đời để định nghĩa những “ý định” này thành cấu trúc có thể thực thi được.

Ví dụ, thay vì tự chuyển tài sản từ Solana(SOL) sang Arbitrum rồi tiếp tục gửi vào một vault, người dùng chỉ cần thể hiện mục tiêu cuối cùng. *Solver sẽ tự động thực thi toàn bộ quá trình, bất kể các mạng đang sử dụng cầu nối nào hay yêu cầu token gas ra sao*. Khi đó, tính kết hợp – vốn là cốt lõi của DeFi – có thể được hồi sinh dưới một hình thức mới.

Một tương lai DeFi không cần thống nhất chuẩn, nhưng có thể cộng tác

Điểm đáng chú ý là hạ tầng intent và solver không bắt buộc các mạng phải từ bỏ đặc tính riêng. Trái lại, cả Ethereum, Solana, Arbitrum hay BNB Chain vẫn giữ nguyên thế mạnh của mình nhưng giờ được kết nối thông qua một “network của mạng”, nơi người dùng chỉ cần định nghĩa mục tiêu, còn cách thực hiện sẽ do hệ thống đảm nhiệm tối ưu.

*bình luận*: Đây không còn là giấc mơ kỹ thuật, mà đang dần trở thành hiện thực với các dự án xây dựng solver đầu tiên đã ra mắt. Trong tương lai gần, những ai sở hữu được hạ tầng intent hiệu quả sẽ định hình lại toàn bộ thế giới DeFi.

DeFi cần thích nghi hoặc sẽ lụi tàn trong im lặng

Mối đe dọa lớn nhất với nền tài chính phi tập trung không phải là một sự kiện phá sản, mà là quá trình *bào mòn dần dần*: thanh khoản phân mảnh, chiến lược không thể triển khai xuyên chuỗi, người dùng mất dần sự quan tâm.

*Solver* và hệ sinh thái intent không chỉ là một bản vá tạm thời mà mở ra hướng phát triển mới: *thay vì xây dựng lại hạ tầng thống nhất, hãy xây dựng cấu trúc cho phép phân mảnh vận hành hiệu quả*. Nếu thành công, chúng sẽ giúp DeFi tái lập lại bản chất “kết hợp” đã từng là linh hồn của nó – và đồng thời đưa lĩnh vực này bước vào giai đoạn phát triển tiếp theo.

Tóm tắt:

DeFi đang đối mặt với nguy cơ tự tan rã do *thanh khoản bị phân mảnh* và thiếu *hạ tầng thực thi hợp nhất*. Giải pháp dựa trên *solver* và *hạ tầng intent* – với đại diện là tiêu chuẩn mới *ERC-7683* – có thể hồi sinh tính “kết hợp” từng định nghĩa DeFi. Nếu không kịp triển khai những nền tảng này, *tài chính phi tập trung* sẽ rơi vào trạng thái trì trệ dù thị trường không sụp đổ ngay lập tức.