Aave đối mặt cáo buộc thao túng biểu quyết, mô hình quản trị phi tập trung bị nghi đặt dấu chấm hỏi

Aave đang đối mặt với làn sóng chỉ trích liên quan đến tính “phi tập trung” trong mô hình quản trị, sau khi người sáng lập dự án bị cáo buộc mua lượng lớn token nhằm thao túng kết quả biểu quyết quan trọng.

Theo Decrypt đưa tin ngày 24, Stani Kulechov – nhà sáng lập nền tảng tài chính phi tập trung Aave – đã bị cộng đồng nghi ngờ tận dụng khoản mua vào trị giá khoảng 10 triệu USD (tương đương hơn 145 tỷ đồng) token Aave(AAVE) để tác động đến một đề xuất thay đổi cấu trúc quản trị của nền tảng. Động thái gây nhiều lo ngại về khả năng bị thao túng trong cách thức ra quyết định mà các dự án DeFi hiện sử dụng.

Chuyên gia chiến lược DeFi Robert Mullins bình luận trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter) rằng việc Stani Kulechov mua lượng lớn token AAVE “không đơn thuần là cho mục đích đầu tư tài chính”, mà có thể nhằm gia tăng trọng số biểu quyết trong cuộc bỏ phiếu sắp tới. “Đây là ví dụ điển hình cho thấy giới hạn trong hệ thống quản trị dựa trên token vốn thiếu các rào cản chống thao túng,” Mullins viết.

Người dùng có tiếng trong cộng đồng tiền mã hóa với biệt danh Sisyphus cũng đặt nghi vấn về động cơ mua vào số token kia, nhấn mạnh rằng trước đó Kulechov từng bán ra hàng triệu USD AAVE. “Hành động mua lại quy mô lớn này cần được kiểm tra kỹ càng nếu muốn duy trì niềm tin từ cộng đồng,” anh chia sẻ.

Sự việc càng gây tranh cãi khi cuộc bỏ phiếu nói trên liên quan trực tiếp đến quyền sở hữu đối với các tài sản nhận diện thương hiệu của Aave như tên miền, tài khoản mạng xã hội và sở hữu trí tuệ – một đề xuất nhằm chuyển các tài sản này về quyền kiểm soát của tổ chức tự trị phi tập trung DAO thay vì công ty phát triển gốc. Đề xuất này được đưa lên vòng bỏ phiếu “Snapshot” quá nhanh chóng mà không thông qua quá trình thảo luận công khai sâu hơn trong cộng đồng.

Ernesto Boado – cựu Giám đốc công nghệ của Aave Labs và là người soạn thảo đề xuất – bức xúc cho biết: “Tôi không hề đồng ý việc đưa đề xuất lên vote gấp như vậy. Điều này phá vỡ lòng tin trong cộng đồng.” Bình luận của ông cho thấy sự chia rẽ nội bộ giữa đội ngũ sáng lập cũ và những người vận hành hiện tại.

Một điểm nghiêm trọng khác trong sự việc lần này là độ tập trung quyền lực biểu quyết trong hệ thống DAO của Aave. Dữ liệu từ Snapshot cho thấy hơn 58% tổng quyền bỏ phiếu đang nằm trong tay 3 địa chỉ ví lớn nhất: địa chỉ dẫn đầu nắm giữ hơn 270.000 AAVE (tương đương 27% tổng quyền bỏ phiếu), hai địa chỉ còn lại cũng sở hữu lần lượt 18% và 13%.

Chuyên gia phân tích Samuel McCulloch từ USD.ai bình luận: “Đây là một cấu trúc biểu quyết đầy khiếm khuyết. Nếu một vài địa chỉ có thể kiểm soát phần lớn kết quả thì hệ thống gọi là ‘phi tập trung’ cũng chẳng khác gì mô hình tập quyền thông thường.”

Sự chi phối lớn của một số cá nhân – đặc biệt là nhà sáng lập như Kulechov – đang khiến cộng đồng đặt lại câu hỏi về tính hợp lý và minh bạch của mô hình quản trị bằng token. Đây là hệ thống mà sức ảnh hưởng được phân bổ dựa trên số lượng token nắm giữ, nghĩa là người mua được nhiều token sẽ có nhiều quyền quyết định hơn.

Tuy nhiên, điều này làm dấy lên lo ngại rằng trong các DAO quy mô lớn, nếu nhà sáng lập hoặc các nhà đầu tư sớm vẫn nắm giữ phần lớn lượng token thì toàn bộ cơ chế “phi tập trung” chỉ là hình thức. Trong trường hợp xấu hơn, họ hoàn toàn có thể sử dụng quyền biểu quyết áp đảo để thông qua các quyết định phục vụ lợi ích cá nhân, thay vì lợi ích chung cho cộng đồng.

Hiện tại, Kulechov vẫn chưa đưa ra phản hồi chính thức nào trước các cáo buộc liên quan đến việc mua vào số lượng lớn AAVE token.

Bình luận: Sự kiện lần này có thể tạo thành bước ngoặt trong việc nhìn nhận lại hiệu quả và sự minh bạch của mô hình quản trị dựa trên “token”. Các cộng đồng DeFi nhiều khả năng sẽ tiến hành thảo luận sâu hơn về việc thiết lập cơ chế kiểm soát quyền lực vượt trội từ thiểu số, cũng như xây dựng hệ thống biểu quyết công bằng hơn trong tương lai.

Từ sự kiện này, các nhà đầu tư cần chú ý rằng, ngoài yếu tố công nghệ và hiệu suất dự án, yếu tố quản trị – bao gồm cơ cấu phân bổ token và khả năng chống thao túng – là một trong những rủi ro tiềm ẩn trong hệ sinh thái DeFi. Nếu không có cơ chế bảo vệ cho "nhà đầu tư thiểu số", cộng đồng sẽ khó duy trì niềm tin lâu dài vào dự án.

Từ khóa: “token”, “quản trị phi tập trung”, “Aave”, “DeFi”