Mỹ điều tra hệ thống thanh toán Pix của Brazil, cảnh báo đe dọa vị thế đồng đô la

Mỹ mở cuộc điều tra chính thức với Brazil vì hệ thống thanh toán kỹ thuật số Pix

Căng thẳng giữa Mỹ và Brazil đang leo thang sau khi Mỹ chính thức khởi động cuộc điều tra về các thực tiễn thương mại kỹ thuật số của Brazil, với tâm điểm là hệ thống thanh toán tức thì Pix. Theo Đại diện Thương mại Mỹ Jamieon Greer công bố ngày 9 (giờ địa phương), cuộc điều tra nhằm phản ánh mối quan ngại rằng các công ty công nghệ tài chính Mỹ đang bị tụt lại trong sân chơi tại Brazil vì các rào cản do chính phủ sở tại tạo ra.

Theo ông Greer, Brazil đang áp dụng chính sách phân biệt đối xử trong thương mại khi dành ưu đãi cho một số đối tác và dựng lên hàng rào thuế quan cùng phi thuế quan gây bất lợi cho doanh nghiệp Mỹ. Nổi bật là các tập đoàn thanh toán như Visa và Mastercard, hay các công ty fintech Mỹ bị đẩy ra ngoài cuộc đua ngay trên thị trường Brazil. Ông nhấn mạnh, hành động củng cố vị thế của hệ thống Pix chính là nguyên nhân chính làm gia tăng căng thẳng thương mại hiện nay.

Pix là hệ thống thanh toán tức thì do Ngân hàng Trung ương Brazil phát triển và đưa vào vận hành từ năm 2020. Với mô hình hoạt động 24/7, phí gần như bằng 0, và không cần qua mạng lưới thẻ tín dụng, Pix cho phép người dân thanh toán và chuyển tiền dễ dàng qua QR code hoặc mã định danh ngân hàng. Hiện đã có hơn 150 triệu người dân và 60 triệu doanh nghiệp tại Brazil sử dụng Pix, từ hàng rong cho đến các dịch vụ công cộng.

Chính sự phổ cập mạnh mẽ này khiến Mỹ lo lắng về việc các doanh nghiệp tài chính truyền thống nước này bị đánh bật. Đặc biệt, các dịch vụ fintech dựa trên công nghệ chuỗi khối cho phép gửi trực tiếp stablecoin vào tài khoản Brazil thông qua Pix mà không dùng đến đồng USD khiến cơ quan chức năng Mỹ cảnh báo về nguy cơ bị “xâm lấn hạ tầng tài chính quốc gia”.

Bình luận: Việc phát triển các dịch vụ blockchain không phụ thuộc vào USD đang dấy lên mối lo về sự suy yếu của đồng đô la trên toàn cục diện tài chính.

Cũng nằm trong diện điều tra là quy định kiểm soát thông tin nhắm tới các công ty công nghệ Mỹ hoạt động tại Brazil. Cụ thể, vào tháng 8 năm ngoái, Tòa án Liên bang Brazil từng ra lệnh đình chỉ toàn bộ dịch vụ mạng xã hội X tại nước này vì Elon Musk không chỉ định đại diện pháp lý địa phương – vụ việc càng củng cố nghi ngờ về sự bất công với doanh nghiệp Mỹ.

Tổng thống Trump đã nhanh chóng nhập cuộc vào cuộc đối đầu này. Ngày 7 tháng 7, ông đăng bài viết trên mạng xã hội yêu cầu chính phủ Brazil ngừng truy tố cựu tổng thống Jair Bolsonaro, gọi đó là “cuộc săn phù thủy chính trị”. Không dừng lại, vài ngày sau đó, ông Trump gửi thư trực tiếp cho Tổng thống Lula cảnh báo sẽ điều tra hệ thống Pix và thực tiễn thương mại số, kèm theo đe dọa áp thuế nhập khẩu lên đến 50% đối với hàng hóa Brazil kể từ ngày 1 tháng 8.

Bình luận: Những động thái quyết liệt của Trump thể hiện lập trường cứng rắn trong việc bảo vệ vị thế thống trị toàn cầu của đồng đô la Mỹ.

Ngoài ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp Mỹ, lý do khác khiến Mỹ siết chặt hơn nữa là bối cảnh địa chính trị. Brazil hiện là thành viên của khối kinh tế đối trọng Mỹ – BRICS, cùng với Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi. BRICS đang vận hành thử hệ thống thanh toán đa phương BRICS Pay với mục tiêu giảm phụ thuộc vào đồng đô la, đồng thời trong hội nghị gần đây tại Rio de Janeiro, nhóm này cũng đã nhấn mạnh việc nghiên cứu phát triển một đồng tiền thanh toán dự trữ dùng chung thay thế cho USD.

Chính điều này đã khiến Tổng thống Trump đưa ra các biện pháp phản ứng quyết liệt, bao gồm điều tra hệ thống Pix và áp dụng mức thuế cao nhằm gây sức ép trực tiếp lên chính quyền Lula.

Bình luận: Pix đang trở thành biểu tượng cho xu thế tài chính phi tập trung và không phụ thuộc vào Mỹ, thúc đẩy các quốc gia BRICS thoát ly khỏi trục tài chính truyền thống xoay quanh đồng đô la.

Tóm lại, Pix không còn đơn thuần là một hệ thống thanh toán nội địa mà đã nổi lên như một công cụ định nghĩa lại cấu trúc giao dịch toàn cầu, đe dọa *từ khóa*: "vị thế lãnh đạo tài chính" và *từ khóa*: "quyền bá chủ của đồng đô la Mỹ". Cuộc điều tra của Mỹ cho thấy cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực tài chính kỹ thuật số đã vượt khỏi giới hạn kinh doanh, trở thành chiến địa chiến lược giữa các quốc gia.