Năm 2025, thị trường tiền mã hóa chứng kiến sự bùng nổ lịch sử trong giao dịch phái sinh, đạt quy mô tới khoảng 85,7 nghìn tỷ USD (tương đương 1 triệu 2.370 nghìn tỷ đồng), với phần lớn hoạt động được dẫn dắt bởi các sàn giao dịch tập trung như Binance. Báo cáo thường niên từ CoinGlass công bố ngày 24 cho thấy sự thống trị ngày càng rõ rệt của Binance cùng nhóm “Big Four” trong cả giao dịch, lưu ký tài sản lẫn các chỉ số thanh khoản, phản ánh xu hướng tập trung hóa mạnh trong lĩnh vực đầy biến động này.
Theo CoinGlass, trong năm qua, giao dịch phái sinh tiền mã hóa ghi nhận trung bình khoảng 264,5 tỷ USD (hơn 382 nghìn tỷ đồng) mỗi ngày. Dù phiên giao dịch đầu năm khá ảm đạm do thắt chặt thanh khoản, tâm lý nhà đầu tư đã phục hồi mạnh mẽ từ quý III, khép lại năm bằng đỉnh cao mới. Đặc biệt, ngày 10 tháng 10 ghi nhận khối lượng giao dịch lên tới 748 tỷ USD (hơn 1.080 nghìn tỷ đồng) – mức cao nhất trong năm và là dấu mốc quan trọng thúc đẩy sự tăng trưởng của phân khúc này.
Trong đó, Binance dẫn đầu với thị phần chiếm hơn 29% tổng giá trị giao dịch, tương đương 25,1 nghìn tỷ USD (khoảng 3.626 nghìn tỷ đồng). Ba sàn lớn khác là OKX, Bybit và Bitget cũng góp phần tạo nên một thị trường mang tính “tứ trụ”, khi nhóm này nắm giữ tổng cộng hơn 62% toàn bộ thị phần. CoinGlass nhận định đây là một “cấu trúc thị trường phân tầng và mang tính độc quyền cao”.
Bên cạnh khối lượng giao dịch, các chỉ số về đòn bẩy như “từ” Open Interest (OI) cũng ghi nhận biến động đáng chú ý. Sau khi giảm mạnh còn 87 tỷ USD (khoảng 125 nghìn tỷ đồng) trong quý I do hiệu ứng tháo đòn bẩy, OI đã phục hồi và đạt đỉnh mới vào đầu tháng 10, cán mốc 235,9 tỷ USD (341 nghìn tỷ đồng). Tuy nhiên, trong quý IV, thị trường bất ngờ suy yếu khiến hơn 70 tỷ USD (khoảng 101 nghìn tỷ đồng) bị quét sạch vì các vị thế bị thanh lý hàng loạt. Dù vậy, tính đến cuối năm, tổng OI vẫn tăng 17% so với đầu năm.
Không chỉ giao dịch, “từ” Binance còn duy trì ưu thế vượt trội ở các chỉ số lưu ký tài sản. Theo báo cáo nói trên, Binance hiện đang nắm giữ hơn 72% tổng tài sản người dùng trong hệ thống lưu ký của ngành, chiếm ưu thế tuyệt đối so với các đối thủ. Độ sâu lệnh giao dịch của Bitcoin(BTC) tại sàn này cũng ở mức cao nhất, thể hiện qua lượng thanh khoản tốt hơn hẳn. Trong khi đó, OKX giữ vị trí thứ hai, đặc biệt nổi bật trong dịch vụ dành cho nhà đầu tư tổ chức.
Độ tập trung thị trường cao được phản ánh rõ qua chỉ số Herfindahl–Hirschman Index (HHI), đạt 5.352 điểm – vượt xa ngưỡng 2.500, vốn đã được xem là ngưỡng “tập trung cao”. Bình luận từ CoinGlass cũng nhấn mạnh rủi ro hệ thống khi nền tảng giao dịch lớn như Binance gặp sự cố kỹ thuật hoặc bị siết chặt bởi quy định pháp lý.
Một điểm nhấn khác trong năm 2025 là cú sốc lớn xảy ra vào tháng 10 khi chính quyền Mỹ tuyên bố tăng thuế lên hàng nhập khẩu Trung Quốc, làm gia tăng mức độ lo ngại về căng thẳng thương mại toàn cầu. Từ ngày 10 đến 11 tháng 10, chỉ trong vòng 24 tiếng, thị trường phái sinh chứng kiến lượng thanh lý hợp đồng phái sinh lên đến 198 tỷ USD (gần 274 nghìn tỷ đồng) – mức cao nhất trong thập niên. Đây là kết quả của sự kết hợp giữa “từ” đòn bẩy cao, vị thế mua tập trung và cơ chế thanh lý tự động thiếu hiệu quả.
Trong biến động nói trên, Bitcoin(BTC) và Ethereum(ETH) chịu mức điều chỉnh giá tương đối nhẹ. Tuy nhiên, nhiều loại altcoin có vốn hóa nhỏ lại rơi vào tình trạng lao dốc sâu, phản ánh mức độ dễ tổn thương trong những đợt biến động cực đoan.
“Bình luận”: Mặc dù gia tăng khối lượng và thanh khoản là dấu hiệu cho thấy mức độ trưởng thành của thị trường phái sinh trong ngành tiền mã hóa, song sự thống trị của vài sàn lớn lại đồng nghĩa với rủi ro về mặt hệ thống, đặc biệt khi xem xét đến yếu tố pháp lý ngày càng siết chặt trên toàn cầu.
Kết luận
Tổng kết lại, năm 2025 đánh dấu cột mốc lịch sử của “từ” thị trường phái sinh tiền mã hóa với khối lượng chưa từng có và xu hướng tập trung hóa mạnh mẽ. Sự thống trị của Binance và các sàn lớn không chỉ mang lại hiệu quả thanh khoản mà còn kéo theo thách thức tiềm tàng về rủi ro hệ thống và mất cân bằng cấu trúc thị trường. Trong bối cảnh này, việc theo dõi động thái từ nhà quản lý lẫn xu hướng phân tán hóa có thể là chiến lược cần thiết để cân bằng giữa cơ hội và an toàn đầu tư.
Bình luận 0