Ghana hợp pháp hóa Bitcoin(BTC) và Ethereum(ETH) dưới sự giám sát của Ngân hàng Trung ương

Ghana chính thức hợp pháp hóa giao dịch tiền mã hóa: Cân bằng giữa đổi mới và kiểm soát

Ghana vừa đưa ra một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực tài chính số khi quốc hội nước này thông qua luật mới nhằm hợp pháp hóa giao dịch các loại tiền mã hóa như Bitcoin (BTC) và Ethereum (ETH). Theo Reuters đưa tin ngày 19 (giờ địa phương), luật có tên “Dịch vụ tài sản ảo” trao quyền giám sát đầy đủ cho Ngân hàng Trung ương, đánh dấu sự chấm dứt của thời kỳ mập mờ pháp lý kéo dài nhiều năm tại quốc gia Tây Phi này.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng thay vì mở cửa hoàn toàn, Ghana đang thực hiện một mô hình “hợp pháp hóa có điều kiện”, đặt dưới sự kiểm soát chặt chẽ của Ngân hàng Trung ương. Mặc dù điều này có thể giới hạn một phần tự do sáng tạo trong lĩnh vực blockchain, nhưng đây cũng được xem là bước đi tất yếu nhằm đảm bảo an toàn hệ thống tài chính quốc gia.

Theo thông báo chính thức của Thống đốc Ngân hàng Trung ương Johnson Asiamah tại buổi lễ thường niên ngày 19, người dân và doanh nghiệp Ghana nay đã có thể yên tâm sử dụng tiền mã hóa mà không lo bị truy tố hay xử phạt. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của trách nhiệm pháp lý và minh bạch trong mảng tài sản số.

Cụ thể, luật mới cho phép Ngân hàng Trung ương cấp phép hoạt động, giám sát và thậm chí đưa ra chế tài đối với các nhà cung cấp dịch vụ tài sản số như sàn giao dịch, ví điện tử và nền tảng chuyển tiền mã hóa. Bên cạnh đó, mục tiêu trung tâm của quy định là “bảo vệ người dùng,” cho thấy định hướng ưu tiên rõ ràng của chính phủ.

Từ thực tế sử dụng: hơn 3 triệu người dân Ghana đã giao dịch tiền mã hóa

Dù chính thức hợp pháp hóa mới chỉ bắt đầu, nhưng việc sử dụng tiền mã hóa tại Ghana đã diễn ra sôi nổi trong nhiều năm. Theo thống kê từ cơ quan chức năng, tính đến tháng 6 năm 2024, khoảng 17% dân số – tương đương hơn 3 triệu người – đã sử dụng tài sản kỹ thuật số cho các hoạt động như tiết kiệm, thanh toán hay giao dịch kinh doanh.

Theo dữ liệu thu thập trong giai đoạn từ tháng 7 năm 2023 đến tháng 6 năm 2024, tổng giá trị giao dịch tài sản số phi ngân hàng ở Ghana đã đạt khoảng 3 tỷ USD (xấp xỉ 4,450 tỷ won). Báo cáo “Địa lý tiền mã hóa năm 2025” từ Chainalysis xếp Ghana vào top 5 quốc gia khu vực Hạ Sahara có lượng tiền mã hóa nhận về nhiều nhất trong kỳ báo cáo từ tháng 7 năm 2024 đến tháng 6 năm 2025. Tổng giá trị giao dịch on-chain toàn khu vực đã vượt mốc 205 tỷ USD, tăng tới 52% so với cùng kỳ năm trước.

Một yếu tố thúc đẩy đáng kể là sự biến động mạnh của đồng nội tệ cedi: giảm 25% trong nửa cuối năm 2024 rồi phục hồi 48% vào đầu năm 2025. Trong bối cảnh lãi suất cơ bản lên tới 28% và lạm phát đạt 13,7%, nhiều người dân Ghana coi tiền mã hóa là lựa chọn thanh khoản hiệu quả và “bình ổn tâm lý” tài chính giữa lạm phát.

Chốt chặn từ phía nhà nước: từ phát triển công nghệ đến bảo vệ nền kinh tế

Giới phân tích đánh giá việc Ghana tiến hành “quy chế hóa tiền mã hóa” không đơn thuần là nhằm bắt kịp xu hướng công nghệ. Động thái này còn xuất phát từ yêu cầu thực tế: kiểm soát đầy đủ các dòng chảy tài chính, đặc biệt là luồng ngoại tệ trong nền kinh tế phụ thuộc nhập khẩu như Ghana.

Trong bối cảnh đó, nhà nước cần đảm bảo rằng tiền mã hóa – vốn là kênh chuyển tiền hiệu quả từ kiều hối – không trở thành công cụ cho các hoạt động phạm pháp như rửa tiền hoặc gây mất ổn định kinh tế. Do đó, quy định mới không chỉ hợp pháp hóa hoạt động mà còn tích hợp vào hệ thống điều tiết vĩ mô.

Bình luận: Ghana đang sử dụng chính sách pháp lý nhằm thúc đẩy đổi mới trong khuôn khổ ổn định kinh tế. Việc hợp pháp hóa có kiểm soát giúp chính phủ vừa tận dụng lợi ích của blockchain, vừa tránh rủi ro hệ thống tài chính vượt ra ngoài tầm kiểm soát.

Toàn cảnh châu Phi: hợp pháp hóa đi trước, phát triển theo sau

Hành động của Ghana cũng phản ánh một xu hướng chung tại khu vực. Nam Phi đã cấp phép cho hàng loạt nền tảng tiền mã hóa hoạt động hợp pháp. Kenya, quốc gia Đông Phi, cũng đang chờ chữ ký tổng thống để thông qua dự luật tương tự.

Africa hiện là một trong những khu vực có tốc độ phát triển tài sản kỹ thuật số nhanh nhất thế giới. Việc nhiều chính phủ như Ghana chuyển từ thái độ cấm đoán sang mô hình kiểm soát định hướng cho thấy nhận thức ngày càng rõ rằng: công nghệ này không thể bị loại bỏ mà cần được quản lý chặt để phục vụ mục tiêu phát triển quốc gia.

Trong trường hợp của Ghana, chính phủ hy vọng luật mới sẽ giúp quản lý tốt hơn tài sản kỹ thuật số, đồng thời kích thích các dự án blockchain nghiêm túc hoạt động trong nước. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nền kinh tế nước này vẫn còn nhiều khó khăn: tỷ lệ đói nghèo dự kiến vượt 30% trong năm 2025 và các bài học từ khủng hoảng nợ năm 2022 vẫn còn nguyên tính thời sự.

Bình luận: Ghana lựa chọn áp dụng tiền mã hóa trong khung thể chế chặt chẽ nhằm cân bằng giữa đổi mới tài chính và kiểm soát kinh tế vĩ mô. Đây có thể là hình mẫu cho các quốc gia đang phát triển khác, đặc biệt tại châu Phi, nơi thị trường tiền mã hóa phát triển nhanh nhưng vẫn thiếu minh bạch và quy chuẩn pháp lý.

Kết luận

Việc Ghana chính thức hợp pháp hóa giao dịch tiền mã hóa đánh dấu bước tiến quan trọng trong chiến lược quản lý tài chính số tại châu Phi. Khi ngày càng nhiều người dân sử dụng Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) và các tài sản kỹ thuật số khác như một công cụ tiết kiệm hay chuyển tiền, sự xuất hiện của khung pháp lý minh bạch có thể giúp tăng độ tin cậy, bảo vệ người tiêu dùng, và thúc đẩy lĩnh vực công nghệ tài chính phát triển an toàn, bền vững.

Nắm bắt xu hướng này, các doanh nghiệp blockchain muốn thâm nhập thị trường Ghana sẽ cần chủ động tuân thủ quy định, đặc biệt là vấn đề cấp phép từ Ngân hàng Trung ương. Trong bối cảnh toàn châu Phi đang thúc đẩy “quy phạm hóa tiền mã hóa” như một phần của chiến lược đổi mới tài chính, Ghana đã bước một bước dài với tầm nhìn cân bằng giữa đổi mới và ổn định kinh tế.