EU xem xét trao quyền kiểm soát thị trường tiền mã hóa cho ESMA

Châu Âu đẩy mạnh quyền lực của ESMA: Cơ hội nâng cao quy chuẩn, hay rào cản đổi mới tiền mã hóa?

Liên minh châu Âu (EU) đang xem xét mở rộng quyền lực cho Cơ quan Giám sát Thị trường Chứng khoán Châu Âu (ESMA), một động thái đang làm dấy lên lo ngại trong ngành tiền mã hóa. Trong khi một số chuyên gia lo rằng điều này có thể cản trở khả năng đổi mới và làm chậm quá trình ra quyết định, phía bên kia lại nhìn nhận đây là cơ hội để tăng tính nhất quán trong quy định và thúc đẩy sự trưởng thành của thị trường.

Theo Reuters đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), Ủy ban châu Âu dự kiến sẽ công bố đề xuất quy định mới vào tháng 12, với nội dung trao cho ESMA quyền giám sát trực tiếp thị trường chứng khoán và các công ty cung cấp dịch vụ tiền mã hóa. Quy định này nhằm thống nhất hệ thống quản lý vốn đang phân tán theo từng quốc gia thành mô hình tập trung hơn, tương tự như Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC).

Hiện tại, theo quy định của Đạo luật Thị trường Tài sản Mã hóa (MiCA), một doanh nghiệp tiền mã hóa chỉ cần nhận được giấy phép hoạt động tại một quốc gia thành viên là có thể kinh doanh tại tất cả 27 nước trong EU nhờ cơ chế “hộ chiếu". Tuy nhiên, nếu quyền kiểm soát chuyển sang ESMA, thì lợi thế mà cơ chế này mang lại có thể bị suy giảm.

Chia sẻ quan điểm trong bài phỏng vấn gần đây, ông Faustine Fleuret – Giám đốc phụ trách Chính sách công tại giao thức cho vay phi tập trung Morpho – cho biết việc trao toàn bộ thẩm quyền cho ESMA có thể khiến các doanh nghiệp khởi nghiệp lĩnh vực fintech và tiền mã hóa phải đối mặt với rào cản lớn. “Giám sát tập trung có thể yêu cầu một nguồn lực nhân sự và tài chính khổng lồ, chưa kể sẽ gây khó khăn đặc biệt cho những doanh nghiệp đang dựa nhiều vào mối quan hệ với cơ quan quản lý quốc gia của họ", Fleuret nhấn mạnh.

Ông cũng đề xuất phương án trung lập hơn: thay vì giao toàn quyền cho ESMA, thì nên tăng quyền điều phối, cho phép ESMA có khả năng đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép trong trường hợp cần thiết. Điều này thể hiện xu hướng cẩn trọng trước việc chuyển đổi sang chế độ kiểm soát tập trung. Trước đó vào tháng 9 năm ngoái, Cơ quan Quản lý Thị trường Tài chính Pháp cũng từng cảnh báo rằng có thể từ chối cơ chế “hộ chiếu” trong khuôn khổ MiCA.

Bình luận thêm về vấn đề này, Fleuret cho rằng: “Đặc điểm cạnh tranh duy nhất còn lại của công ty tiền mã hóa ở châu Âu chính là quyền được tiếp cận toàn bộ thị trường thông qua cơ chế hộ chiếu của EU. Nếu điều này bị xói mòn, toàn bộ ngành công nghiệp sẽ bị ảnh hưởng.”

Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình với quan điểm này. Bà Dia Markova – Giám đốc Chính sách của nền tảng lưu ký tài sản số Fireblocks – cho rằng mở rộng quyền lực cho ESMA là bước đi đúng hướng. “Với những rủi ro liên quan đến khả năng phục hồi của hệ thống lưu ký, cũng như quy định trong MiCA và Đạo luật Khả năng phục hồi Hoạt động Kỹ thuật số (DORA), một cơ quan giám sát trung ương có thể giúp giải quyết vấn đề hiệu quả hơn", bà nói.

Bình luận về tính khả thi, bà Markova cho rằng nếu được cấp đủ nguồn lực và thực thi đúng cách, mô hình quản lý tập trung có thể hoạt động hiệu quả. Về phía Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB), Chủ tịch Christine Lagarde cũng từng phát biểu vào tháng 11 năm ngoái rằng việc xây dựng một cơ quan giám sát duy nhất giống SEC là điều cần thiết cho thị trường EU.

Đề xuất mở rộng quyền của ESMA có thể trở thành bước ngoặt trong nỗ lực chuyển đổi cấu trúc quản lý tài chính và tiền mã hóa tại châu Âu – từ phân tán sang tích hợp. Tuy nhiên, việc duy trì sự cân bằng giữa “bảo vệ *đổi mới*” và “nâng cao hiệu quả *giám sát*” vẫn là bài toán khó cần lời giải rõ ràng từ các nhà hoạch định chính sách.