Tiền mã hóa dưới thời Trump: Tự do tài chính hay công cụ quyền lực mới?

Sau khi Mỹ và Anh ký kết hiệp định thương mại tự do, thị trường tài chính toàn cầu ghi nhận những tín hiệu tích cực. Trong bối cảnh đó, sự kỳ vọng vào tiền mã hóa – đặc biệt là Bitcoin (BTC) – ngày càng gia tăng. Với đặc điểm là tài sản xuyên biên giới, Bitcoin càng nổi bật hơn giữa những sự kiện chính trị lớn. Tuy nhiên, bên dưới những tín hiệu có vẻ tích cực lại có những mâu thuẫn trong cấu trúc chính sách, vốn đang bị thiết lập theo hướng có lợi cho giới quyền lực.

Tiền mã hóa ra đời như một giải pháp đòi hỏi sự minh bạch tài chính và trả lại quyền tự chủ cho số đông. Sau khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, Bitcoin được xem như một thử nghiệm mới về “chủ quyền tài chính”. Thế nhưng, hiện nay, nó đang đứng trước nguy cơ bị biến tướng thành công cụ quyền lực mới, khi tiền đầu tư và chính trị bắt đầu đan xen.

Một ví dụ điển hình của mối lo ngại này là những gì đang diễn ra dưới thời Tổng thống Trump. Chính quyền hiện tại đang đẩy mạnh nới lỏng quy định đối với ngành tiền mã hóa, trong khi tổ chức World Liberty Financial (WLF), có liên quan đến gia đình ông Trump, lại đang hưởng lợi rõ rệt từ điều đó. WLF đã phát hành đồng stablecoin và token riêng, đồng thời tận dụng lợi thế chính sách khi Bộ Tư pháp giải thể đơn vị chuyên xử lý tội phạm tiền mã hóa, qua đó mở rộng hoạt động kinh doanh một cách mạnh mẽ.

Nhiều tổ chức giám sát và nhóm công dân đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ “xung đột lợi ích” giữa WLF và môi trường pháp lý đang được nới lỏng. Theo họ, chính sách cổ vũ “tự do tiền mã hóa” mà Trump theo đuổi thực chất là một chiến lược chính trị tinh vi – nơi mà lợi ích chủ yếu dồn về một số công ty và tập đoàn liên kết thân thiết. Thực tế cho thấy, thời gian gần đây, hàng loạt đồng “coin chính trị” gắn với Trump lần lượt xuất hiện trên thị trường – đánh dấu sự chuyển biến của tiền mã hóa thành công cụ đánh giá mức độ trung thành với quyền lực.

Thậm chí, hành vi giảm tỷ lệ sở hữu trong WLF của các thành viên gia đình Trump cũng trở thành chủ đề nóng trong giới truyền thông. Dù WLF đã công bố giảm 20% cổ phần, nhưng việc mở rộng mô hình kinh doanh và thu hút vốn đầu tư đã hoàn thành trước đó. Trong khi đó, những người dân đang hy vọng vào quyền tự do tài chính lại tiếp tục bị gạt ra bên lề bởi rào cản pháp lý và bất cân xứng thông tin. Rõ ràng, lời hứa về “giải phóng tài chính” chỉ đang vận hành trong một hệ thống khép kín phục vụ lợi ích nhóm.

Xu hướng này đặt ra câu hỏi lớn về việc tiền mã hóa đang dần rời xa khỏi sứ mệnh ban đầu. Khi một công nghệ được tạo ra nhằm phục vụ nhóm “không có tài khoản ngân hàng” (unbanked) và những người bị loại khỏi hệ thống tài chính truyền thống, nhưng lại vô tình tái tạo các cấu trúc bất công cũ, giá trị cốt lõi của nó đang bị xóa nhòa.

Đã đến lúc ngành tiền mã hóa cần nhìn nhận lại chính mình. Sự chú ý không nên đổ dồn vào giá cả hay cơ hội đầu tư, mà vào những giải pháp ứng dụng thực tế trong đời sống. Công nghệ giúp chuyển tiền về cho gia đình mà không mất phí, hay sử dụng stablecoin để bảo vệ tài sản khi đồng nội tệ mất giá – đó mới là những “giải pháp sát sườn”, đánh dấu sự khởi đầu đúng nghĩa của “phi tập trung”.

Tổng thống Trump nhấn mạnh về tự do và đổi mới, nhưng những hành động đang cho thấy một dạng chuyển giao của quyền lực cũ sang định dạng kỹ thuật số. Nếu ngành tiền mã hóa thật sự muốn hồi sinh mục tiêu ban đầu, nó phải trở thành công cụ thay đổi cuộc sống cho tất cả mọi người – chứ không phải là một cơ chế tăng cường lợi thế cho “từ” quyền lực. Câu trả lời đã rõ: đã đến lúc trở về với con đường nguyên bản của nó.