Bobi Wine kêu gọi người dân Uganda dùng BitChat để chống kiểm duyệt trước thềm bầu cử

Bob Wine khuyến khích người ủng hộ sử dụng ứng dụng nhắn tin phân tán BitChat để tránh kiểm duyệt trước thềm bầu cử Tổng thống Uganda

Trong bối cảnh lo ngại về các biện pháp kiểm soát truyền thông trước kỳ bầu cử tổng thống Uganda diễn ra vào ngày 15 tháng 1 năm 2026, lãnh đạo đối lập Bobi Wine đã kêu gọi người dân cài đặt và sử dụng ứng dụng nhắn tin phân tán “từ BitChat” nhằm đảm bảo khả năng giao tiếp không bị gián đoạn. Theo Reuters đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), động thái này được xem là bước chuẩn bị ứng phó sớm trước khả năng chính quyền có thể lại áp đặt lệnh cắt truy cập internet trên toàn quốc như các cuộc bầu cử trước đây.

Bob Wine kêu gọi người dân Uganda cài đặt BitChat để đấu tranh chống kiểm duyệt

Thông qua nền tảng mạng xã hội X (trước đây là Twitter), Bobi Wine – ca sĩ kiêm chính trị gia đối lập tại Uganda – nhấn mạnh: “Mọi người dân Uganda nên tải và cài đặt BitChat ngay hôm nay. Chính quyền đã từng nhiều lần cắt internet trong các kỳ bầu cử, và giờ họ lại chuẩn bị làm điều tương tự.” Theo ông, “từ BitChat” có thể trở thành công cụ then chốt giúp duy trì thông tin liên lạc trong trường hợp bị cô lập kỹ thuật số, vì ứng dụng này có thể hoạt động mà không cần internet.

Các cuộc bầu cử tại Uganda thời gian qua thường đi kèm với các biện pháp kiểm duyệt mạnh tay. Trong các kỳ bầu cử năm 2016 và 2021, chính phủ Uganda đã ra lệnh chặn truy cập internet và mạng xã hội trên phạm vi toàn quốc, viện dẫn lý do an ninh. Tuy nhiên, phần lớn các lệnh chặn được cho là gây bất lợi nặng nề đến phe đối lập, cản trở việc vận động tranh cử, giám sát bầu cử và tổ chức biểu tình. Theo tổ chức nhân quyền Pan-Africa Human Rights Defenders Network, người dân đã phải chịu “những hạn chế nghiêm trọng trong hoạt động kỹ thuật số.”

BitChat – công cụ nhắn tin mã hóa không cần internet

“từ BitChat” là ứng dụng nhắn tin không tập trung sử dụng công nghệ mesh Bluetooth được phát triển bởi Jack Dorsey – đồng sáng lập mạng xã hội Twitter. Được đưa vào thử nghiệm từ tháng 7 năm 2025, ứng dụng không cần đến máy chủ trung tâm hay kết nối internet. Thay vào đó, ứng dụng truyền tin giữa các thiết bị gần nhau thông qua mã hóa, nhờ đó có thể hoạt động trong môi trường bị giới hạn truy cập như tại Uganda.

BitChat không yêu cầu người dùng cung cấp số điện thoại, email hay bất kỳ thông tin đăng ký nào, giúp bảo vệ danh tính và tránh việc bị theo dõi khi sử dụng. Bobi Wine tin rằng ứng dụng này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc “tổ chức và chia sẻ thông tin, hỗ trợ hoạt động chính trị của phe đối lập.”

Cụ thể, theo dữ liệu từ Google Trends, lượng tìm kiếm “BitChat” và “how to use BitChat” tại Uganda đã tăng mạnh trong những ngày gần đây. Số lượt tải ứng dụng cũng ghi nhận mức tăng đột biến. Trước đó, một số quốc gia như Madagascar, Nepal và Indonesia cũng từng chứng kiến sự bùng nổ sử dụng “từ BitChat” trong các giai đoạn bất ổn chính trị.

Chính phủ hạn chế cả Starlink – dấu hiệu siết chặt kiểm soát truyền thông

Ngoài lo ngại về ứng dụng nhắn tin, chính phủ Uganda còn có dấu hiệu tìm cách hạn chế nhập khẩu thiết bị *từ Starlink* – hệ thống internet vệ tinh do SpaceX (do Elon Musk điều hành) phát triển. Theo Reuters, hành động này được nhiều chuyên gia phân tích là động thái nhằm bóp nghẹt những giải pháp thay thế internet truyền thống vốn không nằm trong tầm kiểm soát của chính quyền. Starlink vốn được xem là mắt xích tiềm năng trong việc đảm bảo quyền truy cập mạng ở các vùng nông thôn và khu vực đang phát triển.

Một phân tích từ Digital Rights Africa cho rằng: “Chính phủ có lẽ đang thực hiện trước những bước đi kiểm soát để tránh bị đối lập dùng công nghệ 'vượt tường lửa' một cách hiệu quả.”

Tổng thống đương nhiệm Yoweri Museveni đã cầm quyền tại Uganda từ năm 1986. Đối thủ chính của ông, Bobi Wine, từng tham gia tranh cử năm 2021 nhưng thất bại và cáo buộc cuộc bầu cử bị gian lận. Chính quyền phủ nhận tất cả các cáo buộc.

Trong bối cảnh cuộc bầu cử 2026 đang đến gần, giới quan sát đang theo dõi chặt chẽ khả năng chính phủ siết chặt kiểm soát truyền thông kỹ thuật số và cách ứng phó của phe đối lập bằng các công cụ mới như “từ BitChat”. Các giải pháp dựa trên blockchain hoặc hệ thống phi tập trung đang dần cho thấy tiềm năng trong việc bảo vệ tự do thông tin tại các quốc gia có nguy cơ kiểm duyệt cao.

bình luận: Sự nổi lên của các ứng dụng nhắn tin phi tập trung như “từ BitChat” không chỉ phản ánh nhu cầu giao tiếp trong môi trường bị kiểm duyệt, mà còn mở ra hướng phát triển mới cho ngành công nghệ thông tin trong lĩnh vực nhân quyền và dân chủ hóa thông tin.

Từ khóa: BitChat, Bobi Wine, kiểm duyệt, chính trị Uganda, nhắn tin phi tập trung, ứng dụng blockchain