Pump.fun và Solana Foundation đối mặt vụ kiện cáo buộc thao túng MEV

Một vụ kiện tập thể liên quan đến nền tảng phát hành memecoin Pump.fun, cùng với các tổ chức hạ tầng MEV như Jito Labs và Solana Foundation, đang thổi bùng lại tranh cãi xung quanh vấn đề “tối đa hóa giá trị trích xuất” (*Maximal Extractable Value - từ MEV*), vốn là mối quan ngại kéo dài trong thị trường tài chính phi tập trung (*DeFi*).

Theo Reuters đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), tòa án Mỹ đã chấp thuận yêu cầu của nguyên đơn cho phép bổ sung hơn 5.000 tin nhắn nội bộ làm “bằng chứng mới” trong quá trình tố tụng. Các đoạn hội thoại này được cho là thu thập từ một “người tố cáo ẩn danh” hồi tháng 9, và hé lộ những trao đổi nội bộ chưa từng được công bố giữa các bên bị cáo, bao gồm Pump.fun, Solana Labs và Jito Labs.

Nguyên đơn lập luận rằng nội dung trong bản nhật ký trò chuyện cho thấy các bên liên quan đã “cấu kết” một cách có tổ chức nhằm khai thác tài sản từ một bộ phận người dùng nền tảng, bằng cách tận dụng cơ chế MEV để thao túng thứ tự xử lý giao dịch. Họ cáo buộc rằng đây không chỉ là sự “hợp tác dự án thông thường”, mà là hành vi có chủ ý, được lập kế hoạch nhằm trục lợi từ người dùng.

Tài liệu đệ trình lên tòa nêu rõ: “Các đoạn hội thoại gồm những bàn bạc chi tiết liên quan đến vận hành, điều phối và giao tiếp giữa các bên bị cáo, minh chứng rõ nét cho hành vi phối hợp tập thể vì mục đích trục lợi.”

Bình luận: Nếu những cáo buộc này được chứng minh, vụ kiện có thể tạo ra tiền lệ pháp lý quan trọng, làm tiền đề để siết chặt kiểm soát với hoạt động MEV – vốn bị đánh giá là “kém minh bạch” và “gây hại cho trải nghiệm người dùng” trong hệ sinh thái blockchain.

Trong thế giới blockchain, từ MEV đề cập đến tổng giá trị mà một node hoặc nhà sản xuất khối có thể thu được bằng cách ưu tiên, điều chỉnh hoặc loại bỏ các giao dịch nhằm tối đa hóa lợi nhuận cá nhân. Dù là cơ chế có thể hiểu được về mặt kinh tế học, MEV lại bị chỉ trích gay gắt vì tạo ra tính bất công và mất minh bạch trong mạng lưới – đặc biệt trong các giao thức tài chính phi tập trung, nơi tính công bằng được đề cao.

Pump.fun là một nền tảng cho phép người dùng dễ dàng tạo và ra mắt các token memecoin. Nền tảng này nhanh chóng trở nên phổ biến trong năm qua nhờ làn sóng đầu cơ ngắn hạn và cơn sốt xung quanh Solana(SOL). Tuy nhiên, việc bị liên đới trong cáo buộc MEV đang đặt Pump.fun dưới ống kính pháp lý gay gắt.

Tranh cãi pháp lý lần này không chỉ đặt ra câu hỏi về đạo đức phát triển sản phẩm blockchain, mà còn là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về tính minh bạch trong cách các nhà phát triển, tổ chức và hạ tầng blockchain đang vận hành. Sự liên đới của Solana Foundation – tổ chức phi lợi nhuận chịu trách nhiệm phát triển hệ sinh thái Solana – càng làm tăng kỳ vọng về một phán quyết có tầm ảnh hưởng rộng lớn.

Bình luận: Với vai trò trung tâm trong hệ sinh thái Solana, việc Solana Foundation bị nêu tên trong vụ kiện có thể đặt tiền lệ cho trách nhiệm pháp lý của các tổ chức “xây dựng nền tảng”, đặc biệt khi liên quan đến hành vi thao túng mang tính hệ thống như từ MEV.

Dẫu kết luận sau cùng còn chưa rõ ràng, vụ việc này được đánh giá là cơ hội để hệ sinh thái blockchain nói chung – và Solana nói riêng – xem xét lại cơ chế vận hành, chính sách minh bạch và biện pháp bảo vệ người dùng khỏi các hành vi trục lợi ngầm.

Kết luận: Từ MEV không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà là thách thức đạo đức và pháp lý đang hiện hữu trong các mạng lưới phi tập trung. Vụ kiện liên quan đến Pump.fun, Solana Foundation và Jito Labs không chỉ thu hút sự chú ý từ cộng đồng đầu tư, mà còn có thể trở thành “ngòi nổ” cho làn sóng điều chỉnh toàn diện hơn đối với các nền tảng blockchain, nơi người dùng kỳ vọng một môi trường công bằng hơn.