Stablecoin vượt 312 tỷ USD vốn hóa nhưng vẫn đối mặt rủi ro mất neo

Thị trường tiền mã hóa tiếp tục chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của nhóm tài sản ổn định khi vốn hóa của toàn bộ thị trường stablecoin đã vượt mốc 312 tỷ USD (tương đương khoảng 433 nghìn tỷ đồng). Tuy nhiên, bất chấp cột mốc ấn tượng này, sự lan rộng của stablecoin vẫn còn hạn chế bởi những rủi ro mang tính cấu trúc như hiện tượng “từ”mất neo“từ” (depegging), mô hình thế chấp không bền vững và thiếu niềm tin vào hệ thống.

Theo tổng hợp từ Lookonchain và nhiều hãng tin chuyên biệt trong lĩnh vực blockchain, hàng loạt sự cố “từ”mất neo“từ” trong vòng một thập kỷ qua đã cho thấy sự mong manh của cả hai loại stablecoin chính: loại thuật toán và loại neo theo pháp định. Từ vụ sụp đổ của NuBits vào năm 2018, đến cú sốc TerraUSD(UST) năm 2022, sự cố USD Coin(USDC) năm 2023 và mới đây là YU của dự án Yala vào tháng 9 năm 2025, tất cả đều phần nào bộc lộ “từ”điểm yếu“từ” về cơ chế vận hành, kể cả khi được hậu thuẫn bởi tài sản lớn.

Vụ sụp đổ của TerraUSD là minh chứng rõ nét nhất cho sự mất ổn định của stablecoin kiểu thuật toán. Trước khi sụp đổ, UST được kích cầu thông qua giao thức Anchor với lãi suất lên đến gần 20%, thu hút lượng lớn nhà đầu tư. Tuy nhiên, ngày 7 tháng 5 năm 2022, dấu hiệu của một cuộc tháo chạy (bank run) xuất hiện khi 375 triệu UST bị rút khỏi hệ thống trong thời gian ngắn. Tình hình trở nên mất kiểm soát khi nguồn cung Luna(LUNA) – đồng token hỗ trợ UST – tăng vọt, lên tới hơn 1 nghìn tỷ token chỉ trong vòng ba ngày. Giá Luna giảm từ 80 USD xuống gần như bằng 0, khiến UST không thể giữ giá 1 USD như cam kết. Sự sụt giảm lòng tin nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng.

Không chỉ các stablecoin theo thuật toán, loại neo giá theo pháp định như Tether(USDT) hay USDC cũng từng đối mặt với khủng hoảng tương tự. USDT từng bị mất mốc 1 USD vào năm 2018 do lo ngại thanh khoản, rớt xuống mức 0,8 USD. Trong khi đó, sau sự kiện ngân hàng Silicon Valley Bank phá sản tháng 3 năm 2023, USDC cũng rơi khỏi mốc neo trong thời gian ngắn. Điều này kéo theo hàng loạt stablecoin khác như Dai(DAI) và Frax(FRAX) – vốn được thế chấp bằng USDC – rơi vào tình trạng mất giá, làm nổi bật vấn đề “từ”phụ thuộc dây chuyền“từ” trong cấu trúc tài sản đảm bảo.

Gần đây nhất, vào tháng 9 năm 2025, một sự kiện “từ”mất neo“từ” nghiêm trọng khác xảy ra với stablecoin YU, do doanh nghiệp Yala phát hành dựa trên tài sản thế chấp là Bitcoin(BTC). Theo số liệu từ Lookonchain, hacker đã khai thác lỗ hổng trên mạng Polygon(MATIC) để phát hành lậu 120 triệu YU, sau đó chuyển đổi 7,71 triệu YU thành USDC trên các mạng Ethereum(ETH) và Solana(SOL). Số tiền đổi ra khoảng 1.501 ETH, trị giá xấp xỉ 4,2 triệu USD, đã được chia nhỏ và chuyển đi qua nhiều ví khác nhau. Dữ liệu cũng cho thấy có khoảng 90 triệu YU vẫn còn tồn trong hệ thống Polygon.

“từ”Tình trạng này gióng lên hồi chuông cảnh báo“từ”: trong điều kiện thanh khoản cạn kiệt, giao dịch quy mô lớn dễ dàng khiến stablecoin rơi vào vòng xoáy mất giá và dẫn tới khủng hoảng lòng tin. Không giống thị trường tài chính truyền thống với hàng loạt cơ quan điều tiết và hệ thống kiểm soát, lĩnh vực stablecoin hiện vẫn chưa đủ hệ sinh thái để ngăn chặn hiệu ứng “domino” khi khủng hoảng lòng tin lan rộng qua mạng xã hội.

Mặc dù vốn hóa “từ”stablecoin vẫn đang tăng trưởng“từ”, nhưng các yếu điểm về cấu trúc vẫn chưa thực sự được khắc phục. Để loại tài sản này có thể trở thành xương sống cho thanh toán kỹ thuật số trong tương lai, các chuyên gia cho rằng cần ưu tiên tăng cường thanh khoản, minh bạch hóa tài sản thế chấp, bổ sung cơ chế bảo vệ nhà đầu tư và quan trọng nhất là thúc đẩy phối hợp giữa doanh nghiệp phát hành với cơ quan quản lý. Có như vậy, hệ sinh thái stablecoin mới có thể đạt được sự ổn định bền vững.