DEX trỗi dậy: Khối lượng giao dịch Aster đạt 47 tỷ USD, thách thức CEX

Sự trỗi dậy của sàn giao dịch phi tập trung (DEX): Từ khát vọng tự do tài sản đến thách thức quyền lực CEX

Trong bối cảnh hệ sinh thái tiền mã hóa ngày càng phát triển, các nền tảng giao dịch phi tập trung (DEX) đang thu hút sự quan tâm vượt bậc từ nhà đầu tư cá nhân và các nhà giao dịch thuật toán bán chuyên. Theo phân tích từ ông Jamie Elkaleh, Giám đốc marketing của ví Bitget Wallet, xu hướng này không chỉ phản ánh nhu cầu ngày càng tăng về “tự chủ tài sản” mà còn cho thấy sự thay đổi trong cách người dùng tiếp cận nền tài chính phi tập trung.

Tuy nhiên, các tổ chức tài chính lớn vẫn tỏ ra thận trọng và tiếp tục ưu tiên các sàn giao dịch tập trung (CEX).

Theo CoinTelegraph đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), ông Elkaleh cho biết các nền tảng như Hyperliquid đang được đông đảo nhà đầu tư phổ thông ưa chuộng nhờ hình thức airdrop và hệ thống tích điểm. Đồng thời, các trader định lượng (quant trader) – vốn ưa thích mức “phí thấp”, tốc độ khớp lệnh nhanh và chiến lược giao dịch dựa trên thuật toán – cũng đang chuyển dần sang các DEX nhờ khả năng triển khai giao dịch hiệu quả, không qua khâu kiểm duyệt trung gian.

Elkaleh nhấn mạnh, điểm hấp dẫn cốt lõi nằm ở khái niệm “tự do sở hữu tài sản”, một yếu tố then chốt của các nền tảng phi tập trung mà các nhà đầu tư đang ngày càng đề cao.

Tuy nhiên, các tổ chức tài chính lớn vẫn trung thành với CEX do các lý do liên quan đến sự thuận tiện trong việc nạp/rút tiền pháp định, hệ sinh thái dịch vụ hỗ trợ pháp lý, cũng như nền tảng môi giới cấp cao (prime brokerage) đi kèm. Dù vậy, Elkaleh khẳng định rằng khoảng cách “chất lượng khớp lệnh” giữa DEX và CEX đang thu hẹp rất nhanh.

Các nền tảng như Hyperliquid, dYdX v4 và GMX – dù hoạt động dựa trên kiến trúc “sổ lệnh” (orderbook) thường được xem là đặc quyền của CEX – đã thành công trong việc tái tạo môi trường có “độ trễ thấp” và “thanh khoản sâu”. Điều này càng củng cố thêm vị thế đáng gờm của DEX trên thị trường.

Một trong những dự án dẫn đầu là Hyperliquid – nền tảng DEX phái sinh hoạt động trên blockchain riêng với cơ chế “sổ lệnh giới hạn on-chain”. Elkaleh phân tích rằng đây là mô hình “minh bạch và tối ưu hiệu năng”, khi mọi lệnh giao dịch được ghi nhận minh bạch và có thể kiểm chứng. Đặc biệt, nền tảng này không thu phí gas theo từng giao dịch, nhưng vẫn đảm bảo tốc độ hoàn tất giao dịch dưới 1 giây, tương đương hoặc thậm chí vượt trội so với nhiều CEX, đồng thời vẫn giữ nguyên “tự chủ tài sản người dùng”.

Thế nhưng, “cuộc đua DEX” đang ngày càng khốc liệt. Trên chuỗi BNB của Binance, một đối thủ đáng gờm là Aster đang nổi lên như thế lực mới. Elkaleh chỉ ra rằng chiến dịch “khuyến khích sử dụng” (incentive campaign) từ Aster đã tạo ra bước nhảy vọt về khối lượng giao dịch hằng ngày, thậm chí có ngày vượt qua Hyperliquid về chỉ số này.

Dữ liệu từ DeFiLlama cho thấy, chỉ trong 24 giờ qua, khối lượng giao dịch phái sinh trên Aster đạt khoảng 47 tỷ USD (tương đương 65,3 nghìn tỷ đồng), trong khi con số cùng kỳ của Hyperliquid chỉ khoảng 17 tỷ USD (tương đương 23,6 nghìn tỷ đồng). Điều này cho thấy, các nền tảng DEX không còn chỉ là thử nghiệm, mà đang dần trở thành đối trọng thực sự với các CEX, đặc biệt khi xét đến hiệu năng hạ tầng và trải nghiệm người dùng.

Nhiều chuyên gia xem đây là sự chuyển dịch mang tính chiến lược, không chỉ vì lý do công nghệ mà còn bởi yếu tố triết lý: nền tảng DEX đang hiện thực hóa giá trị cốt lõi của blockchain – “tính phi tập trung và tự do tài chính”.

Bình luận: Đáng chú ý, mối quan tâm này đang ngày càng lan rộng trong cộng đồng nhà đầu tư tự do, bao gồm cả những người ủng hộ Tổng thống Trump – những người vốn đề cao chủ nghĩa tự do cá nhân và giữ lập trường không tin tưởng các thiết chế tập trung.

Tóm lại, sự trỗi dậy mạnh mẽ của “từ”sàn giao dịch phi tập trung(DEX) đang mở ra một giai đoạn mới cho thị trường tiền mã hóa, nơi “tự chủ tài sản” không còn chỉ là khẩu hiệu mà đang dần trở thành tiêu chuẩn mới cho trải nghiệm giao dịch hiện đại.