Vitalik Buterin cảnh báo Internet hiện đại đang trở nên độc hại vì chạy theo lợi nhuận

Nhà đồng sáng lập Ethereum(ETH), Vitalik Buterin, mới đây đã chia sẻ quan điểm đáng chú ý về sự "độc hại" ngày càng gia tăng của Internet và mạng xã hội hiện đại. Theo ông, thời kỳ đầu của Web1.0 thể hiện “sự thuần khiết của Internet thời kỳ đầu”, khi tinh thần vì cộng đồng được đặt lên trên lợi nhuận. Buterin cho rằng những vấn đề hiện tại là hệ quả của sự chuyển dịch sang cơ cấu “tập trung vào lợi nhuận” và thay đổi trong cách người dùng tiêu thụ nội dung.

Phát biểu của Buterin được trích dẫn trên mạng xã hội ngày 24 (giờ địa phương), trong đó ông hồi tưởng về Web1 như một "nơi thiếu công nghệ nhưng giàu chất suy nghĩ". Lúc ấy, người dùng tự tìm kiếm thông tin, xây dựng cộng đồng mà không phụ thuộc vào các nền tảng khổng lồ như Facebook(META), Amazon(AMZN) hay Google(GOOGL). Nhưng ngày nay, chúng ta chứng kiến sự chi phối của các tập đoàn công nghệ lớn, với mô hình “đẩy nội dung” – nơi người dùng bị định hướng bởi thuật toán thay vì sự lựa chọn.

Buterin nhận định rằng, sự thay đổi này đang kéo theo một cuộc khủng hoảng về nội dung. Internet hiện đại đang ưu tiên nội dung ngắn, dễ tiêu hóa, mang tính giải trí tức thì – từ meme đến các video 15 giây – hơn là các thông tin chuyên sâu. Theo ông, xu hướng đó không chỉ gây nên “tình trạng độc hại” trên mạng xã hội mà còn làm giảm đáng kể “chất lượng nội dung trên nền tảng”.

Bình luận về nguyên nhân, Buterin không đơn thuần đổ lỗi cho chủ nghĩa tư bản. Ngược lại, ông chỉ ra rằng sai lầm trong thiết kế Internet hiện nay cũng bắt nguồn từ thái độ “tinh hoa” của một bộ phận người dùng như cộng đồng Reddit – những người ban đầu đề cao sự chuyên môn và tư duy thông tin. Ông gọi đây là “kết quả phức tạp” của cả hai bên: thiết kế theo hướng thương mại hóa và xu hướng thông tin hóa cao độ của nhóm người dùng “hành xử như elite”.

Từ góc nhìn của Buterin, vấn đề cốt lõi nằm ở sự thay đổi trong hệ sinh thái người dùng và cách các nền tảng công nghệ vận hành. Phát biểu của ông càng làm nổi bật vai trò của những mô hình phi tập trung như blockchain – vốn từng được ông xem là công cụ để khôi phục lại “tinh thần ban đầu” của Internet.

Bình luận: Phát biểu này cho thấy Buterin không chỉ quan tâm đến cải tiến kỹ thuật, mà còn nhấn mạnh trách nhiệm đạo đức và định hướng văn hóa trong thiết kế số. Triết lý ủng hộ sự minh bạch và cộng đồng của ông gợi lên một thông điệp mạnh mẽ rằng, sự phát triển công nghệ hôm nay cần đi kèm với việc tái cấu trúc lại toàn bộ môi trường kỹ thuật số vì sức khỏe số của tương lai.

Kết luận: Quan điểm của Buterin phản ánh rõ những mâu thuẫn nội tại trong tiến trình phát triển của Internet hiện đại – từ sự lấn át của “cấu trúc vì lợi nhuận” đến nguy cơ suy giảm nội dung do mô hình “tiêu dùng nhanh” thống trị. Chính vì lẽ đó, những triết lý như phi tập trung và blockchain không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà còn là giải pháp cho “sức khỏe văn hóa” của Internet trong tương lai.