Token AI và meme coin lao dốc, tài sản RWA và Layer 1 bứt phá mạnh mẽ trong năm 2025

Dù được chú ý mạnh mẽ trong năm 2025, các đồng tiền mã hóa "meme" và token liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI) lại rơi vào nhóm hiệu suất kém nhất trên thị trường. Trong khi đó, các tài sản gắn với giá trị thực tế (RWA) và các đồng coin thuộc lớp cơ sở (Layer 1) lại ghi nhận đà tăng trưởng rõ rệt, hé lộ sự chuyển hướng chiến lược của nhà đầu tư trong kỷ nguyên mới.

Theo báo cáo thường niên công bố bởi CoinGecko – công ty con của CoinDesk – vào ngày 24 (giờ địa phương), thị trường tiền mã hóa năm 2025 đã ghi nhận mức thua lỗ trung bình -31,6% với nhóm đồng *meme coin* và -50,2% với các token AI, bất chấp sự quan tâm áp đảo từ cộng đồng.

Phần lớn các đồng *meme coin* sụt giá từ 44,6% đến 82,5% trong năm, chỉ duy nhất đồng Ribbita đi ngược xu thế với mức tăng khiêm tốn. Tình hình cũng u ám với nhóm AI khi hầu hết các token, ngoại trừ Alchemist AI và Kite, đã lao dốc trong khoảng từ 49,8% đến tận 84,3%.

Không riêng nhóm *từ meme coin* và *từ AI*, các xu hướng từng được kỳ vọng cao như tài chính phi tập trung (DeFi), sàn DEX và các giải pháp mở rộng lớp thứ hai (Layer 2) cũng không đạt kỳ vọng. Nhóm *DeFi* ghi nhận mức lỗ trung bình 34,8%, còn *DEX* rơi mạnh tới 55,5%, gần tương đương mức giảm của nhóm AI. Layer 2 tiếp tục năm thứ hai liên tiếp giảm sâu – tới 40,6% – bất chấp kỳ vọng về hiệu suất xử lý giao dịch vượt trội so với chuỗi chính như Ethereum(ETH).

Ngược lại, điểm sáng lớn nhất trên thị trường năm qua đến từ nhóm *từ tài sản thực RWA*. Theo CoinGecko, nhóm này đạt lợi nhuận trung bình 185,8%, dẫn đầu là dự án Keeta Network với mức tăng vọt 1.794,9%. Các dự án khác như Xebec Network hay Maple Finance cũng góp phần duy trì xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ.

Mô hình *từ RWA* thu hút sự quan tâm khi kết nối tài sản ngoài đời thực như bất động sản, trái phiếu với công nghệ blockchain, mang lại cảm giác an toàn và thực tế hơn so với token không có giá trị nội tại. Bình luận từ CoinGecko cho rằng đà tăng của RWA phản ánh khẩu vị đầu tư đang dịch chuyển từ đầu cơ sang nền tảng có ứng dụng trong thực tế.

Không kém cạnh, nhóm *Layer 1* cũng ghi nhận mức tăng trung bình 80,3%, chỉ đứng sau RWA. Các chuỗi như Zcash(ZEC) và Monero(XMR) – đại diện cho các giải pháp *từ bảo mật quyền riêng tư*, cùng với Bitcoin Cash(BCH), Binance Coin(BNB) và TRON(TRX) là động lực chính thúc đẩy xu hướng tích cực này.

Đáng chú ý, *từ RWA* và *Layer 1* là hai chủ đề duy nhất duy trì chuỗi hai năm liên tiếp tăng trưởng lợi nhuận. Ngược lại, các chủ đề đình đám như “Made in USA”, GameFi hay DePIN (hạ tầng vật lý phi tập trung) lại có hiệu suất rất yếu. Cụ thể, DePIN giảm tới 76,7%, trong khi GameFi mất 75,2% – những mức giảm gần như xoá sạch kỳ vọng. Ngay cả hệ sinh thái Solana(SOL), vốn được đánh giá cao nhờ khả năng mở rộng và tốc độ, cũng bị mất giá tới 64,2%.

Bình luận: Việc các tài sản có yếu tố kỹ thuật hoặc giá trị thực như RWA và *Layer 1* đi ngược thị trường đã cho thấy bước đi trưởng thành hơn của thị trường tiền mã hóa. Tính đến cuối năm 2025, biểu hiện rõ nét nhất là sự thoái trào của những xu hướng “mì ăn liền” và trỗi dậy của các nền tảng có ứng dụng, công nghệ và khả năng mở rộng thực sự.

Kết lại, trong bối cảnh thị trường ngày càng phân hoá và nhà đầu tư trở nên khắt khe hơn với những câu chuyện hấp dẫn nhưng không có giá trị thực tế, chỉ những dự án có *từ tài sản nền tảng*, *từ hiệu suất công nghệ vững chắc* và *từ khả năng ứng dụng rõ ràng* mới có khả năng trụ vững. Năm 2025 là tín hiệu rõ ràng cho thấy chu kỳ mới cần nhiều hơn là một “narrative” tốt – thị trường giờ đây ưu tiên “kết quả thực tế” hơn bao giờ hết.