Liên minh châu Âu loại bỏ điều khoản giám sát tin nhắn vì lo ngại quyền riêng tư

Liên minh châu Âu rút điều khoản “giám sát tin nhắn” khỏi dự luật bảo vệ trẻ em

Dự thảo Luật kiểm soát trò chuyện (“Chat Control”) do Liên minh châu Âu (EU) đề xuất đã rút lại một điều khoản gây tranh cãi, được xem là chiến thắng quan trọng của những người bảo vệ quyền riêng tư trong môi trường số.

Theo chia sẻ ngày 15 trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter), nhà hoạt động kỹ thuật số thuộc Đảng Hải tặc Đức – ông Patrick Breyer – cho biết điều khoản yêu cầu “quét tin nhắn từ phía thiết bị người dùng” (client-side scanning), còn gọi là điều khoản “cửa sau”, đã bị gỡ bỏ khỏi dự thảo quy định chống khai thác tình dục trẻ em được EU đưa ra từ giữa năm. Điều khoản này từng do Đan Mạch đề xuất khi giữ cương vị chủ tịch luân phiên Hội đồng châu Âu, nhưng vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ.

Bình luận: Việc xóa bỏ quy định quét tin nhắn trên thiết bị người dùng cho thấy EU đang lắng nghe cộng đồng về lo ngại quyền riêng tư, dù mục tiêu ban đầu là bảo vệ trẻ em trước mối đe dọa ngày càng gia tăng trên không gian mạng.

Breyer cũng công bố một đoạn mới được bổ sung trong bản dự thảo, nêu rõ: “Quy định này không nên được hiểu là bắt buộc nhà cung cấp dịch vụ phải thực hiện hành vi phát hiện.” Câu chữ này được coi là công cụ pháp lý nhằm ngăn chặn việc chính phủ ép buộc các nền tảng tin nhắn triển khai công nghệ giám sát.

Tuy nhiên, các chuyên gia và tổ chức bảo vệ quyền kỹ thuật số vẫn bày tỏ lo ngại. Bản dự thảo vẫn giữ lại những cụm từ mơ hồ như “tất cả các biện pháp giảm thiểu rủi ro có thể”, gián tiếp mở đường cho áp dụng công nghệ giám sát trong tương lai. Thực tế, nhiều ứng dụng tin nhắn như iMessage, WhatsApp hay Telegram đã có hạ tầng giám sát mang tính tự nguyện. Nếu luật bắt buộc được thông qua, những cơ chế này có thể trở thành nghĩa vụ pháp lý.

Một số tổ chức như Electronic Frontier Foundation (EFF), European Digital Rights (EDRi) và Tổ chức Ân xá Quốc tế đã nhiều lần lên tiếng phản đối dự thảo này khi cho rằng EU đang hy sinh quyền riêng tư để đổi lấy sự kiểm soát. Trước phản ứng đó, việc gỡ bỏ điều khoản giám sát tin nhắn dường như phản ánh sự nhượng bộ từ phía nhà làm luật.

Hiện chưa rõ bản cuối cùng của dự luật sẽ được hoàn thiện ra sao. Tuy nhiên, trong bối cảnh quyền riêng tư ngày càng được xem trọng, vấn đề cân bằng giữa “bảo vệ người dùng” và “duy trì quyền tự do cá nhân” sẽ tiếp tục là tâm điểm tranh luận trong giới lập pháp và các tổ chức dân sự tại châu Âu thời gian tới.

Từ khóa: từ “giám sát tin nhắn”, từ “quyền riêng tư”, từ “Liên minh châu Âu”