Ethereum(ETH) sau 10 năm: Đâu là hướng đi tiếp theo giữa cạnh tranh Layer1 và Layer2?

Kỷ niệm 10 năm Ethereum(ETH): Tương lai nào cho "linh hồn" của chuỗi khối lập trình?

Ethereum(ETH) đã chính thức tròn 10 năm kể từ khi lần đầu tiên xuất hiện, dựa trên bước đà thành công của Bitcoin(BTC). Khác với Bitcoin chỉ đóng vai trò như một "kho lưu trữ giá trị", Ethereum đã mở ra kỷ nguyên mới cho ngành công nghệ chuỗi khối khi hiện thực hóa khái niệm đột phá: một nền tảng chuỗi khối lập trình được dựa trên hợp đồng thông minh. Nhưng sau một thập kỷ giữ vai trò chủ đạo, liệu mạng Ethereum có còn giữ được đà phát triển trước làn sóng cạnh tranh từ các nền tảng mới?

Theo CoinDesk đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), phóng viên của họ đã đến tham dự Hội nghị Cộng đồng Ethereum (EthCC) tại Cannes, Pháp nhằm tìm hiểu sâu hơn về tình hình hiện tại cũng như tương lai của mạng Ethereum từ chính các nhân vật chủ chốt trong hệ sinh thái này. Nội dung phỏng vấn đã trở thành trung tâm của bộ phim tài liệu “The Fight for Ethereum’s Soul” (Cuộc chiến giành lại linh hồn của Ethereum), với sự tham gia của nhiều tên tuổi như Thomas Stazyk của Ethereum Foundation, Sandeep Nailwal đồng sáng lập Polygon(MATIC), Jérôme de Tychey từ Ethereum France, Lorien Gabel CEO Pigment, Fredrik Haga của Dune Analytics, Marc Boiron từ Polygon Labs, Samantha Yap của YAP Global, cùng Tom Vieira phụ trách sản phẩm của Base.

Suốt một thập kỷ qua, Ethereum đã liên tục cải tiến. Một trong những bước tiến lớn nhất chính là đợt nâng cấp The Merge năm 2022, chuyển toàn bộ mạng lưới từ cơ chế đồng thuận Proof-of-Work (PoW) sang Proof-of-Stake (PoS). Nhiều chuyên gia mô tả kỳ tích công nghệ này chẳng khác nào thay động cơ xe đang chạy với tốc độ 120 km/h ngay trên đường cao tốc.

Từ khóa: “The Merge”, Ethereum(ETH), hợp đồng thông minh, Layer2, Proof-of-Stake, tương lai Ethereum

Việc chuyển sang PoS không chỉ giúp Ethereum từ bỏ cơ chế khai thác tiêu tốn điện năng như Bitcoin, mà còn đặt nền móng cho một hệ thống xác thực dựa trên số tài sản staking — một bước cải cách cả về kỹ thuật lẫn kinh tế. Tuy nhiên, **từ** góc độ kỹ thuật, Ethereum vẫn đang đối mặt với bài toán nan giải mang tên “tam giác mở rộng” gồm ba yếu tố khó dung hòa: phi tập trung hóa, bảo mật và mở rộng.

Mặc dù Ethereum vẫn là lựa chọn hàng đầu cho các ứng dụng phi tập trung (DApp), tài chính phi tập trung (DeFi) và NFT, nhưng áp lực về quy mô giao dịch đã tạo ra những điểm nghẽn nghiêm trọng tại lớp nền tảng (base layer). Chính điều này đã mở ra cơ hội cho các giải pháp lớp thứ hai (Layer2) như Optimism(OP), Arbitrum(ARB), Polygon(MATIC) — những mạng lưới giúp mở rộng Ethereum thông qua công nghệ “rollup”. Song song đó, nhóm **dự án Layer1 thế hệ mới** như Sui(SUI), Near Protocol(NEAR), Aptos(APT) hay Mantle(MNT) ngày càng chiếm được thị phần, khiến Ethereum không còn giữ vị thế “độc quyền” như trước.

Bình luận: Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, Ethereum không thể chỉ dựa mãi vào di sản kỹ thuật của mình. Định hướng chiến lược, sự đồng thuận cộng đồng và bình ổn mạng lưới sẽ là yếu tố then chốt trong thập kỷ tới.

Thách thức lớn nhất phía trước là Ethereum cần xác định "chính mình" là ai — liệu sẽ tiếp tục là nền tảng mở cho mọi nhà phát triển, hay đi theo hướng được tinh chỉnh theo nhu cầu thương mại hóa? Quyết định này không chỉ thuộc về đội ngũ phát triển cốt lõi, mà còn là cuộc mặc cả rất lớn giữa cộng đồng, nhà đầu tư, và các dự án đối thủ đang dần chiếm lĩnh thị phần.

Với sự phát triển vũ bão của thị trường tiền mã hóa, cuộc đua cho “trung tâm quyền lực chuỗi khối” vẫn chưa kết thúc. Trong 10 năm tới, Ethereum sẽ cần không chỉ tiếp tục đổi mới công nghệ mà còn phải đưa ra lựa chọn chiến lược đúng đắn để giữ vững vị thế và níu giữ “linh hồn” ban đầu mà nó từng đại diện.

Từ khóa: Ethereum(ETH), Layer1, Layer2, hợp đồng thông minh, The Merge, tương lai Ethereum