Ethereum cân nhắc thay EVM bằng RISC-V để mở rộng quy mô dài hạn

Ethereum cân nhắc thay thế EVM bằng RISC-V: Tìm kiếm phương án mở rộng lâu dài

Cộng đồng phát triển Ethereum đang xôn xao sau khi nhà sáng lập Vitalik Buterin đưa ra một đề xuất mang tính cách mạng: thay thế máy ảo Ethereum (EVM) – vốn là “bộ não” vận hành hợp đồng thông minh – bằng hệ thống mới sử dụng tập lệnh mã nguồn mở RISC-V. Theo Buterin, để đạt được tính mở rộng bền vững, Ethereum cần “tái cấu trúc hệ thống từ nền tảng” thay vì tiếp tục vá lỗi mô hình hiện tại.

Theo Cointelegraph đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), đề xuất này xuất phát từ các hạn chế đang tồn tại của EVM – đặc biệt là chi phí tính toán cao khi triển khai các giải pháp mở rộng bằng bằng chứng không kiến thức (zk-rollup). Trong khi đó, máy ảo dựa trên RISC-V có thể cải thiện tốc độ sinh bằng chứng zk lên đến 100 lần, một ưu điểm rất lớn trong bối cảnh nhu cầu mở rộng quy mô mạng ngày càng tăng. Ngoài ra, công cụ này còn cho phép chạy trực tiếp mã Solidity mà không cần xử lý chuyển đổi phức tạp sang định dạng thân thiện với zk, từ đó nâng cao hiệu suất toàn diện.

Tuy nhiên, về mặt triển khai thực tế, sự thay đổi này đặt ra rất nhiều thách thức. Giám đốc điều hành Kadena, ông Stuart Popejoy cảnh báo rằng hệ thống mới không thể thay thế hoàn toàn trong thời gian ngắn. “Một hệ thống như vậy cần được chạy song song với cơ sở hạ tầng hiện tại trong nhiều năm”, ông cho biết. Dù thừa nhận tiềm năng công nghệ của RISC-V, ông cũng nhấn mạnh đến nguy cơ làm suy giảm “kinh nghiệm bảo mật và tính toàn vẹn của hợp đồng thông minh” – vốn được tích lũy trong hệ sinh thái EVM qua hàng chục năm.

Một điểm đáng lưu ý là đặc tính bất biến của hợp đồng thông minh – một nguyên lý cốt lõi trong công nghệ blockchain – khiến việc nâng cấp máy ảo buộc phải viết lại, kiểm toán lại toàn bộ hợp đồng hiện tại. Điều này có nguy cơ “xóa trắng” mọi hiểu biết và tiến bộ về bảo mật được tích lũy quanh EVM. Hơn nữa, các dự án lớp 2 như Optimism(OP) hay Arbitrum(ARB) hiện vẫn dựa trên mã bytecode của EVM để xác nhận các giao dịch rollup. Nếu chuyển sang RISC-V, tính tương thích ngược sẽ bị phá vỡ, dẫn đến rạn nứt trong hệ sinh thái rộng lớn của Ethereum.

Dù tồn tại nhiều rủi ro, các chuyên gia đều đồng thuận rằng hướng đi “tiến hóa thay vì cách mạng” là cần thiết. Nhà nghiên cứu Blessing Onuoha đề xuất mô hình máy ảo kép, hỗ trợ RISC-V song song với EVM trong giai đoạn đầu, nhằm đảm bảo tính liền mạch và tiến dần tới sự thay đổi mà không gây gián đoạn lớn. Cách tiếp cận này giống như cách mà các giải pháp zk-rollup từng được triển khai ban đầu: âm thầm, chậm rãi nhưng định hình tương lai cho toàn mạng lưới.

Song song đó, một số nhà phát triển trong cộng đồng Ethereum cũng chuyển hướng nghiên cứu các công cụ biên dịch mới dựa trên LLVM IR hoặc WebAssembly – những nền tảng lập trình giúp tách biệt logic ứng dụng khỏi tầng máy ảo. Phát biểu với phạm vi kỹ thuật rộng hơn, nhà phát triển Block.nm khẳng định: “Đã đến lúc chúng ta bớt phụ thuộc vào Solidity và nên đầu tư mạnh vào kiến trúc mô-đun cùng hệ thống bằng chứng trừu tượng hóa”.

Trong bối cảnh mạng lưới hiện tại của Ethereum đang vận hành hàng chục nghìn ứng dụng với khối tài sản trị giá hàng trăm tỷ đô la, bất kỳ thay đổi nào cũng cần được tiến hành thận trọng. Thay vì chuyển đổi quy mô lớn trong một lần, chiến lược “tiến tới bằng các bước nhỏ” đang được cộng đồng đón nhận. Ví dụ, đề xuất EIP-7983 gần đây nhằm giới hạn mức gas mỗi giao dịch để tối ưu quá trình phát tán dữ liệu và giảm gánh nặng tính toán là một phần trong nỗ lực duy trì tính bền vững của hệ thống hiện tại, đồng thời mở đường cho những cải tiến sâu hơn trong tương lai.

Dù đề xuất tích hợp RISC-V chưa thể xem là “chìa khóa vạn năng”, nhưng đó là minh chứng rõ ràng cho việc Ethereum không dậm chân tại chỗ. Giữa lúc các đối thủ như Solana(SOL), Sui(SUI) hay các mô hình rollup mô-đun đang vươn lên mạnh mẽ, nhu cầu cải tổ hệ thống lõi để duy trì vị thế dẫn đầu là vô cùng cấp bách.

Với đề xuất lần này, Buterin không chỉ vạch ra hướng thay đổi kỹ thuật, mà còn cho thấy tầm nhìn dài hạn cho khả năng mở rộng và đổi mới của Ethereum. Có thể phải mất hơn một thập kỷ để hoàn tất lộ trình này. Nhưng trong thế giới tiền mã hóa không ngừng biến động, điều quan trọng là "bước đầu tiên đã được thực hiện".