Dữ liệu hành vi trong game trở thành 'vàng' huấn luyện AI

GameFi lên ngôi: Dữ liệu hành vi người chơi trở thành tài nguyên huấn luyện AI quý giá

Trong khi thế giới đang quay cuồng với các ứng dụng của trí tuệ nhân tạo (AI), một lĩnh vực tưởng chừng chỉ gói gọn trong giải trí – game – lại đang trở thành mảnh đất màu mỡ cho AI khai thác. Theo dữ liệu mới nhất, hơn 3,4 tỷ người dùng toàn cầu đang tạo ra lượng dữ liệu tương tác trong game khổng lồ, được xem là kho thông tin quý giá để nghiên cứu và đào tạo các mô hình AI.

Từ việc né tránh không chính xác đến phản ứng chậm trễ hay chiến thuật chọn tướng (ban-pick) hoàn hảo: mỗi hành vi trong game đều phản ánh quá trình xử lý và ra quyết định phức tạp của não bộ con người. Những dữ liệu này hiện đang được ứng dụng vào các lĩnh vực ngoài game như điều hướng xe tự hành, dự báo nhu cầu điện trong lưới điện thông minh hay thậm chí là phản ứng khẩn cấp trong bệnh viện.

Theo đó, AI học tăng cường – một nhánh học máy phát triển theo phản hồi từ môi trường – đang tận dụng dữ liệu trò chơi để tự động hóa tối ưu hoạt động logistics, giống như khả năng đánh giá chớp nhoáng của các tuyển thủ eSports chuyên nghiệp. Với quy mô gần 177 tỷ USD mỗi năm (tương đương khoảng 246,3 nghìn tỷ đồng), ngành công nghiệp game đang sinh ra thứ tài nguyên mà các nền tảng kỹ thuật số truyền thống khó lòng thu thập được: “dữ liệu hành vi con người” có độ chính xác cực cao, diễn ra theo thời gian thực.

Tuy nhiên, rào cản lớn đối với quá trình chuyển hóa dữ liệu này trở thành nguồn lực AI chính là vấn đề ‘từ’ quyền riêng tư dữ liệu. Khối Liên minh châu Âu đã ban hành Đạo luật AI từ tháng 2 năm nay, cấm các hành vi nhận diện cảm xúc trong môi trường làm việc hoặc dự đoán hành vi phạm tội thông qua thuật toán. Đạo luật đồng thời mở ra một khung pháp lý rõ ràng, khuyến khích sử dụng các công nghệ như 'từ' bằng chứng không tiết lộ (Zero-Knowledge Proofs) để đảm bảo tính minh bạch trong chia sẻ dữ liệu.

Trong ngành game – nơi mỗi cú nhấp chuột có thể bị ghi nhận và diễn giải – độ minh bạch này trở thành yếu tố then chốt tạo nên ‘niềm tin’ của người chơi. Trước thực tế có tới 30% lập trình viên tin rằng AI tạo sinh có thể gây hại, người chơi ngày càng yêu cầu quyền kiểm soát hoàn toàn đối với dữ liệu cá nhân, cũng như cách nó được xử lý. Vì vậy, cho phép người dùng kiểm tra dữ liệu nào đang được sử dụng trong thời gian thực, đồng thời cung cấp tính năng từ chối (opt-out) kèm theo thông tin rõ ràng về hậu quả (ví dụ: giảm tốc độ ghép trận, hạn chế tham gia sự kiện hoặc giảm khả năng tạo nội dung) đang trở thành tiêu chuẩn mới trong thiết kế game.

Khi hầu hết nền tảng web ngày nay đều bị vấy bẩn bởi nội dung sản xuất hàng loạt và trùng lặp, game nổi lên như một nguồn tạo ra ‘từ’ dữ liệu hành vi ngẫu nhiên, không thể sao chép – mỗi giây, mỗi phút là những quyết định tươi mới. Công ty bảo hiểm đã bắt đầu dùng dữ liệu chơi game thuộc thể loại roguelike như một chỉ số phân tích rủi ro. Phần mềm giáo dục phân tích biểu đồ cảm xúc của người chơi khi thất bại trong game bắn súng để hiểu rõ tâm lý học tập. Ngay cả các hãng tài chính cũng mô phỏng cơ chế phần thưởng trong game để tối ưu chiến lược đầu tư, và trong lĩnh vực blockchain, những tuyến đường tấn công ẩn hay thuật toán phân chia vật phẩm đã được mã hóa thành “tài sản tổng hợp” trên các sàn giao dịch phi tập trung.

Trong làn sóng này, Animoсa Brands – tập đoàn đầu tư hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ – đã tuyên bố AI và game trên nền tảng Web3 sẽ trở thành điểm nhấn đầu tư năm 2025. Một số studio game hiện đã thực nghiệm mô hình “chia sẻ doanh thu dữ liệu” với người nắm giữ token, khi dữ liệu từ màn chơi có thể được dùng để điều chỉnh hệ thống bản đồ, tạo boss ngẫu nhiên hoặc xây dựng nội dung tự động (procedural content generation).

'bình luận': Đây không còn là vấn đề mở rộng tính năng thông thường. Các studio đang bước vào cuộc chơi mới: 'từ' xem dữ liệu game như một loại tài sản số giá trị cao – khai thác tại chính nơi nó phát sinh: máy chủ game. Xu thế hiện nay là thay vì bán các gói Battle Pass, các công ty sẽ xây dựng “kho dữ liệu chủ quyền” được bảo mật bằng cơ sở hạ tầng 'từ' bằng chứng không tiết lộ, sử dụng hợp đồng thông minh để phân quyền và kích hoạt dòng tiền tự động theo mức độ đóng góp dữ liệu.

Với điều này, thế giới đang chứng kiến một sự ‘từ’ chuyển đổi mô hình toàn diện. Trong kỷ nguyên AI, dòng dữ liệu hành vi được stream trực tiếp từ server game đang trở thành nguồn huấn luyện quý hơn cả vàng. Và cuộc cách mạng khai phá đã khởi động.