Putin muốn dùng nhà máy Zaporizhzhia để khai thác Bitcoin(BTC), Ukraine và quốc tế phản đối dữ dội

Nga có thể dùng điện từ nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia để khai thác Bitcoin (BTC) cùng Mỹ – Ukraine và quốc tế phản đối mạnh mẽ

Nga tuyên bố đang xem xét hợp tác với Mỹ để sử dụng nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia tại Ukraine vào hoạt động khai thác tiền mã hóa, cụ thể là Bitcoin (BTC). Động thái này được cho là nhằm "vũ khí hóa" cơ sở hạ tầng năng lượng giữa lúc chiến sự vẫn đang leo thang, nhiều khả năng sẽ vấp phải phản ứng dữ dội từ cả Ukraine lẫn cộng đồng quốc tế.

Theo truyền thông nhà nước Nga đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), Tổng thống Vladimir Putin trong một cuộc họp với các doanh nghiệp Nga cho biết rằng Moscow đang thảo luận với Washington về việc “cùng vận hành” nhà máy Zaporizhzhia – nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, đồng thời khẳng định Ukraine không tham gia vào tiến trình này. Ông Putin còn tuyên bố Mỹ đang thể hiện sự quan tâm đến việc tận dụng nhà máy này làm cơ sở khai thác tiền mã hóa.

Nhà máy Zaporizhzhia, nằm ở miền nam Ukraine, bị Nga kiểm soát từ tháng 3 năm 2022. Hiện cơ sở này đã ngừng hoạt động, không còn kết nối với lưới điện quốc gia Ukraine. Sáu lò phản ứng hạt nhân tại đây đang trong tình trạng dừng an toàn và phụ thuộc vào máy phát điện diesel để duy trì hệ thống làm mát khẩn cấp – mặc dù nguồn điện cũng thường xuyên bị gián đoạn.

Ông Putin khẳng định các kỹ sư của nhà máy sẽ vẫn làm việc bình thường, nhưng chỉ những người có “hộ chiếu Nga” mới được phép lưu trú và làm việc tại cơ sở. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh nguồn điện từ Zaporizhzhia không chỉ có thể dùng cho khai thác Bitcoin mà còn “có thể được cung cấp trở lại cho Ukraine”.

Tuy nhiên, phía Mỹ đến nay vẫn chưa xác nhận bất kỳ kế hoạch nào liên quan. Về phía Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelenskyy phản bác hoàn toàn khả năng Nga cùng Mỹ kiểm soát Zaporizhzhia, cho rằng “Nga không có vị trí nào trong các cuộc đàm phán” về vấn đề năng lượng hạt nhân tại nước này. Ông khẳng định, Zaporizhzhia là "một trong những vấn đề nan giải nhất" trong kế hoạch hòa bình mà Ukraine đề xuất với Washington.

Cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), nhiều lần lên tiếng chỉ trích việc Nga đưa ra quyết định liên quan đến Zaporizhzhia mà không có sự đồng thuận của Ukraine. Theo IAEA, bất kỳ thỏa thuận nào về vận hành nhà máy đều phải "tôn trọng chủ quyền Ukraine" và bảo đảm an toàn hạt nhân.

Biến Zaporizhzhia thành trung tâm khai thác tiền mã hóa – Chiến lược năng lượng mới của Nga?

Nếu đúng như tuyên bố của ông Putin, việc dùng điện hạt nhân để khai thác tiền số như Bitcoin có thể mang lại lợi ích khổng lồ cho nước Nga trên bình diện năng lượng – đặc biệt trong bối cảnh chi phí điện năng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí hoạt động của ngành khai thác. Báo cáo từ công ty phân tích an ninh mạng Molfar cho thấy, từ tháng 7 năm 2023 đến tháng 6 năm 2024, ba hội nhóm khai thác đang hoạt động tại Ukraine sử dụng tổng cộng khoảng 33 kW/giờ. Nếu nhà máy Zaporizhzhia quy mô lớn được sử dụng, công suất khai thác có thể tăng lên hàng trăm lần.

bình luận: Động thái này cho thấy năng lượng – từ chỗ là lợi thế quân sự – đang từng bước trở thành vũ khí kinh tế số trong kỷ nguyên tiền mã hóa. Việc sở hữu nguồn năng lượng ổn định, chi phí thấp có thể trở thành quân bài mặc cả trong các đàm phán quốc tế.

Nga và Mỹ – thỏa hiệp trong ngầm hay đòn tâm lý chiến?

Mặc dù chưa có bằng chứng xác thực về việc Mỹ tham gia đàm phán, giới quan sát cho rằng nếu Washington thực sự cân nhắc sử dụng điện hạt nhân từ Zaporizhzhia để khai thác Bitcoin, đây có thể là dấu hiệu cho thấy chiến lược liên kết giữa “năng lượng và tài sản số” đang được hiện thực hóa. Một số nhà phân tích còn dự đoán đây có thể là điểm mấu chốt trong các cuộc đàm phán hậu chiến hoặc các vòng thương lượng dỡ bỏ trừng phạt đối với Nga.

Thực tế, tình hình cơ sở hạ tầng năng lượng tại Ukraine hiện rất nghiêm trọng. Theo Wall Street Journal đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), Nga đã bắn hơn 5.000 tên lửa và máy bay không người lái tấn công vào các cơ sở điện lực của Ukraine chỉ trong năm 2024. Nhiều khu vực đối mặt với cảnh mất điện kéo dài, ảnh hưởng đến hệ thống sưởi và làm mát trong dân cư.

bình luận: Với một Ukraine đang vật lộn trong khủng hoảng năng lượng, việc nhà máy Zaporizhzhia được sử dụng cho mục đích nào – cấp điện trở lại cho dân thường hay đào Bitcoin – sẽ trở thành chủ đề gây tranh cãi gay gắt trong thời gian tới.

Tổng kết

Việc Nga đề xuất khai thác Bitcoin(BTC) từ nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cho thấy mối liên kết ngày càng rõ ràng giữa “năng lượng” và “tài sản số”. Trong bối cảnh chi phí vận hành là yếu tố then chốt trong khai thác tiền mã hóa, việc sở hữu nguồn năng lượng độc quyền như điện hạt nhân sẽ giúp các quốc gia có lợi thế chiến lược. Tuy nhiên, động thái này dẫn đến nhiều hệ lụy chính trị và pháp lý, nhất là khi Ukraine và cộng đồng quốc tế phản đối mạnh mẽ.

bình luận: Nếu công nghệ khai thác Bitcoin tiếp tục được gắn kết với cơ sở hạ tầng nhà nước như điện hạt nhân, khái niệm “quyền lực băm toàn cầu” (global hashrate power) có thể trở thành một yếu tố mới trong bản đồ quyền lực địa-chính trị thế kỷ 21.

Từ khóa: “Bitcoin(BTC)”, “nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia”, “Putin”