Đề xuất BIP-444 gây chia rẽ cộng đồng Bitcoin(BTC), cảnh báo nguy cơ chịu trách nhiệm pháp lý

Cộng đồng Bitcoin(BTC) một lần nữa đối mặt nguy cơ chia rẽ sau đề xuất kỹ thuật mới mang tên BIP-444. Nội dung đề xuất cùng cách diễn đạt mang tính ép buộc đang khiến tranh cãi bùng nổ, khi một số thành viên cảnh báo về khả năng chịu trách nhiệm pháp lý nếu từ chối tham gia cập nhật này.

Theo CoinDesk đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), đề xuất cải tiến Bitcoin BIP-444 do nhà đóng góp "dathonohm" soạn thảo và có liên quan đến nhà phát triển kỳ cựu Luke Dashjr. Được gọi là "Softfork tạm thời giảm dữ liệu", đề xuất này hướng đến việc hạn chế lại khả năng ghi dữ liệu lớn không liên quan đến tài chính — như hình ảnh hoặc video — lên chuỗi khối Bitcoin thông qua giao dịch OP_RETURN.

Nguyên nhân chính khởi phát đề xuất này đến từ bản cập nhật Bitcoin Core 30 được giới thiệu đầu năm nay, trong đó nâng hạn mức dữ liệu OP_RETURN lên tới gần 4MB. Theo các tác giả BIP-444, điều này mở đường cho nguy cơ lưu trữ nội dung bất hợp pháp vĩnh viễn trên blockchain, từ đó khiến các nút mạng vận hành Bitcoin có thể chịu trách nhiệm pháp lý. Dashjr từng chỉ trích gay gắt: “Cập nhật Core 30 là một quyết định điên rồ”.

Trong khi định hướng kỹ thuật của đề xuất có thể tranh cãi, điều khiến nhiều người trong cộng đồng giận dữ là phần thể hiện. Cụ thể, đoạn văn trong bản BIP cho rằng: “Việc từ chối softfork này có thể dẫn đến trách nhiệm pháp lý và đạo đức, đồng thời có nguy cơ tạo ra một altcoin tách biệt như Bcash”. Phản ứng dữ dội nhanh chóng lan rộng, khi nhiều người ví tuyên bố này chẳng khác nào đe doạ, thậm chí dùng từ “áp đặt”. Nhà phát triển Nitesh bình luận: “Nó chẳng khác gì chính phủ đe doạ chúng ta”.

Một điểm đáng lo ngại khác là khả năng thực hiện “tái tổ chức chuỗi (chain reorganization)” trong trường hợp phát hiện nội dung bất hợp pháp. Khi đó, toàn bộ các khối được tạo kể từ thời điểm phát hiện có thể bị huỷ bỏ để loại bỏ nội dung vi phạm — một hành động đi ngược lại nguyên tắc “bất biến” vốn là triết lý cốt lõi của Bitcoin.

Góc độ kỹ thuật cũng khiến nhiều lập trình viên nghi ngại. BIP-444 còn đề xuất loại bỏ một số chức năng như Taproot script và OP_IF, vốn đóng vai trò trong các ứng dụng như kế thừa, phục hồi ví hoặc đa chữ ký. Điều này có thể khiến tài sản bị đóng băng trong một số hoàn cảnh. Theo nhà phát triển Stephan Livera, đề xuất có thể làm chùn bước các dự án tiên tiến như BitVM — vốn đang xây dựng chức năng hợp đồng thông minh cho Bitcoin.

Bên cạnh đó, BitMEX Research đưa ra cảnh báo: nếu một đối tượng xấu đăng tải nội dung bất hợp pháp, từ đó kích hoạt tái tổ chức chuỗi, hành vi này thậm chí có thể được sử dụng để tiến hành tấn công double-spending. Bình luận từ các chuyên gia cho rằng, thay vì ngăn chặn spam, đề xuất BIP-444 có thể lại vô tình tạo động lực cho hành vi lợi dụng hệ thống.

Dẫu vậy, vẫn có tiếng nói ủng hộ đề xuất như một biện pháp tạm thời. Nhà phân tích on-chain Checkmate bình luận: “Chúng ta cần một giải pháp ngắn hạn, thậm chí chỉ trong hai tuần để ngăn chặn spam”. Dashjr cũng phản hồi, đề xuất không gặp trở ngại kỹ thuật và chỉ nhằm ngăn spam thông qua Taproot.

Tuy nhiên, vấn đề trọng tâm không chỉ là kỹ thuật. Nhiều thành viên trong cộng đồng nhấn mạnh ranh giới bị xâm phạm chính là triết lý phát triển dựa trên đồng thuận và tính tự chủ — giá trị nền tảng của Bitcoin kể từ lúc khai sinh. Một nhà phát triển bình luận thẳng thắn: “BIP này giống như kiểu YOLO vậy – làm trước, nghĩ sau”.

Mặc dù BIP-444 chưa được thông qua, nhưng những tranh cãi xoay quanh đề xuất này đang làm nổi bật mâu thuẫn sâu sắc về hướng đi tương lai của Bitcoin. Trong bối cảnh đó, BIP-444 có thể trở thành bước ngoặt làm thay đổi cách thức quản trị và triết lý công nghệ lâu dài của đồng tiền số lớn nhất thế giới.