Vitalik Buterin ra mắt GKR: Giao thức Zero-Knowledge mới giúp Ethereum(ETH) xử lý nhanh hơn gấp 15 lần

Ethereum(ETH) đồng sáng lập Vitalik Buterin vừa giới thiệu một giao thức bằng chứng không kiến thức (Zero-Knowledge Proof) mới mang tên “GKR (Goldwasser–Kalai–Rothblum)”, hứa hẹn thay đổi cấu trúc mở rộng và chi phí xử lý trong hệ sinh thái Ethereum.

Theo bài đăng trên blog cá nhân ngày 24, Buterin cho biết giao thức mới này giúp đơn giản hóa quy trình xử lý các phép toán phức tạp bằng cách chỉ tập trung vào giá trị đầu vào và đầu ra, thay vì phải xử lý hàng trăm lần băm ở các bước trung gian như trong hệ thống STARK truyền thống. Ông khẳng định GKR có thể tăng hiệu suất xử lý lên tới 15 lần so với STARK, với các thử nghiệm cho thấy mức cải thiện khoảng 10 lần trong điều kiện thực tế.

Nền tảng của GKR nằm ở kỹ thuật kiểm tra toán học gọi là “sumcheck”, cho phép hệ thống chỉ cần kiểm tra ngẫu nhiên một số điểm thay vì toàn bộ dữ liệu để xác minh tính hợp lệ của phép toán. Điều này giúp tăng tốc độ xử lý mà vẫn giữ đảm bảo tính chính xác cần thiết trong các ứng dụng bảo mật.

Mặc dù GKR không đi kèm công nghệ bảo vệ quyền riêng tư nội tại, Buterin giải thích rằng giao thức này vẫn có thể kết hợp với các hệ thống ZK-SNARK hoặc ZK-STARK để đạt được khả năng bảo mật tối đa. Ông cũng đã chứng minh tính ứng dụng của GKR qua trường hợp xử lý hàng triệu hàm băm Poseidon2 đồng thời – một mức độ tính toán mà trước đây đòi hỏi phần cứng cực mạnh và hạ tầng quy mô lớn.

Việc triển khai GKR được xem là một bước đi tiếp theo của Buterin trong chiến lược mở rộng Ethereum thông qua các công nghệ ZK Rollup. Trước đó không lâu, ông từng ca ngợi nỗ lực của nhóm Lean Ethereum – đơn vị đang phát triển zkVM tối giản dành cho hệ sinh thái Ethereum. Những bình luận gần đây của ông cũng cho thấy triết lý ưu tiên sự ổn định và bảo mật mạng lưới dài hạn hơn là tiện ích tạm thời, khi ủng hộ cơ chế chờ rút Ethereum trong 45 ngày.

Bình luận: Việc đẩy mạnh *công nghệ bằng chứng không kiến thức* với giao thức *GKR* không chỉ giúp cải tiến hiệu suất của *Ethereum(ETH)* mà còn đặt nền tảng cho thế hệ ứng dụng ZK tiếp theo, từ xử lý giao dịch cho tới xác minh trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Với sự ra mắt của *GKR*, giới chuyên gia nhận định tương lai của các công nghệ dựa trên *Zero-Knowledge Proof* sẽ chuyển biến theo hướng *nhanh hơn, rẻ hơn và dễ mở rộng hơn*. Không chỉ các nền tảng *ZK Rollup* sẽ được hưởng lợi, mà những lĩnh vực như *máy học* hay kiểm tra tính đúng đắn của tính toán ngoài chuỗi cũng đang cân nhắc đưa GKR vào ứng dụng trong thời gian tới.