Hơn 3,7 triệu Bitcoin(BTC) có nguy cơ mất vĩnh viễn do người dùng quên ví

Theo báo cáo mới nhất của công ty bảo mật tiền mã hóa Ledger, tính đến đầu năm 2025, lượng Bitcoin(BTC) bị mất vĩnh viễn do người dùng làm thất lạc ví điện tử vẫn không ngừng gia tăng, với quy mô thiệt hại lên đến mức kỷ lục. Cụ thể, khoảng 2,3 đến 3,7 triệu Bitcoin đã không còn khả năng khôi phục — tương đương giá trị thị trường rơi vào khoảng 138 đến 222 tỷ USD (tức khoảng 191,8 đến 308,5 nghìn tỷ đồng). Đáng chú ý, thay vì giảm xuống, số lượng trường hợp bị mất tiền mã hóa lại có chiều hướng tăng lên theo thời gian.

Theo số liệu từ Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) công bố trong năm 2024, thiệt hại liên quan đến các vụ lừa đảo đầu tư tiền mã hóa tại Mỹ đã vượt mốc 9,3 tỷ USD (xấp xỉ 12,9 nghìn tỷ đồng). Đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất là những người cao tuổi — đặc biệt là nhóm từ 60 tuổi trở lên — vốn không quen sử dụng công nghệ tài chính kỹ thuật số. Nhiều trường hợp đã vô tình bị cuốn vào các vụ “lừa đảo phục hồi” (recovery scam), khi cố gắng lấy lại tài sản bị mất từ những bên giả mạo dịch vụ hỗ trợ.

Dù công nghệ ví điện tử và giải pháp blockchain ngày càng hiện đại, **cốt lõi của vấn đề** vẫn nằm ở khả năng nhớ và quản lý thông tin cá nhân của người dùng. Một khi *mật khẩu* hoặc *cụm từ khôi phục (seed phrase)* bị thất lạc, khả năng truy cập ví sẽ bị chặn hoàn toàn — và cấu trúc phi tập trung của blockchain khiến việc phục hồi trở nên gần như không thể.

Theo các chuyên gia, việc đầu tiên người dùng cần làm nếu mất quyền truy cập ví là xác định rõ “loại ví” mà mình đang sử dụng. Về cơ bản, ví tiền mã hóa được chia làm hai loại:

1. Ví lưu ký (custodial wallet): Được cung cấp bởi các sàn giao dịch tập trung như Binance, Kraken hay Coinbase. Với ví lưu ký, sàn sẽ giữ khóa riêng tư thay cho người dùng nên việc khôi phục tương đối dễ dàng — chỉ cần cung cấp email, xác thực danh tính (KYC) là có thể lấy lại quyền truy cập.

2. Ví phi lưu ký (non-custodial wallet): Bao gồm các giải pháp như MetaMask, Trust Wallet, hoặc ví lạnh như Ledger. Với loại ví này, người dùng hoàn toàn chịu trách nhiệm bảo mật thông tin. Nếu làm mất cả mật khẩu và cụm từ khôi phục, quá trình lấy lại coin **gần như là không thể**. Trường hợp vẫn còn cụm từ khôi phục, người dùng có thể nhập lại trên thiết bị mới để phục hồi ví, nhưng nếu mất cả hai, lượng tài sản coi như bị chôn vùi vĩnh viễn.

Gần đây, tội phạm mạng gia tăng lợi dụng tâm lý mất mát của người dùng để tung ra các dịch vụ phục hồi giả mạo. Những kẻ lừa đảo thường liên hệ qua email hoặc mạng xã hội, mạo nhận là “công ty khôi phục” và yêu cầu người dùng chuyển trước một khoản phí — hoặc kích vào các liên kết không rõ ràng để đánh cắp thêm thông tin cá nhân.

Chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo nên cẩn trọng với những dịch vụ dạng này: “Không có công ty phục hồi hợp pháp nào yêu cầu thanh toán trước khi thực hiện dịch vụ. Chỉ nên sử dụng dịch vụ có đăng ký chính thức, có tiếng tăm và liên kết với các đơn vị pháp lý hoặc tổ chức bảo mật uy tín.”

Mặc dù ngày càng có nhiều tùy chọn để lưu trữ tiền mã hóa, từ ví phần cứng, ví mobile đến ví web… nhưng nếu người dùng không chuẩn bị các phương án sao lưu hợp lý thì sẽ dễ đánh mất tài sản quý giá. Những biện pháp cần thiết như “tạo bản sao lưu offline”, sử dụng “trình quản lý mật khẩu” hoặc “lưu cụm từ khôi phục trên giấy” là chìa khóa để bảo vệ tài sản kỹ thuật số lâu dài.

Bình luận: Trong bối cảnh ngành công nghiệp tiền mã hóa phát triển mạnh mẽ, việc đảm bảo an toàn cho ví và chìa khóa cá nhân vẫn hoàn toàn nằm trong tay người dùng. Năm 2025 có thể sẽ chứng kiến thêm nhiều tiến bộ về công nghệ bảo mật, nhưng **thói quen quản lý thông tin** của cá nhân mới là rào chắn đầu tiên — và quan trọng nhất — để ngăn chặn thiệt hại không thể cứu vãn trên thị trường tiền mã hóa.