Kwon Do-hyung đối mặt án tù hơn 30 năm tại Hàn Quốc sau cú sụp đổ của Luna và Terra

Theo Bloomberg đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), Kwon Do-hyung – đồng sáng lập Terraform Labs – sau khi bị tuyên án 15 năm tù tại Mỹ, đang tiếp tục đối mặt với nguy cơ lãnh thêm bản án hơn 30 năm tại Hàn Quốc. Vụ bê bối liên quan đến đồng tiền mã hóa TerraUSD (UST) và Luna (LUNA), từng khiến hàng chục tỷ USD của nhà đầu tư toàn cầu bốc hơi, đang trở thành ví dụ điển hình đầu tiên của tội phạm tiền mã hóa bị truy tố ở cả hai lục địa.

Trước đó, Tòa án Liên bang Mỹ đã tuyên Kwon án tù 15 năm vì các hành vi lừa đảo nghiêm trọng trong giai đoạn từ năm 2018 đến 2022. Cụ thể, Kwon bị cáo buộc dùng các sản phẩm tiền mã hóa như TerraUSD và Luna để thu hút vốn bất chính từ nhà đầu tư. Sau khi bị bắt tại Montenegro vào tháng 3 năm 2023 vì sử dụng hộ chiếu giả, Kwon đã bị giam giữ gần 21 tháng trước khi bị dẫn độ sang Mỹ vào cuối năm 2024. Mặc dù phía công tố đề nghị mức án 12 năm còn đội ngũ luật sư bào chữa xin 5 năm, thẩm phán Paul Engelmayer tuyên bố mức án 15 năm là “mức tối thiểu” và nhấn mạnh đây là một trong những vụ lừa đảo có quy mô thiệt hại lớn nhất trong lịch sử tư pháp liên bang.

Hiện tại, câu hỏi được đặt ra là liệu Kwon có bị dẫn độ về Hàn Quốc để tiếp tục đối diện với một phiên tòa độc lập hay không, sau khi hoàn thành một nửa thời gian thi hành án tại Mỹ. Dù Kwon từng bày tỏ mong muốn được đưa về Hàn Quốc trước, nhưng phía Mỹ đã thực hiện quyền ưu tiên dẫn độ. Tuy nhiên, văn phòng Công tố Mỹ đang cân nhắc áp dụng chương trình chuyển giao tù nhân quốc tế để cho phép dẫn độ sau khi Kwon mãn nửa hạn tù.

Theo cơ quan tố tụng Hàn Quốc, việc Việt hóa các tội danh để xử lý Kwon là hoàn toàn hợp lệ vì khung pháp lý và đối tượng bị hại khác biệt – không vi phạm nguyên tắc “cấm xử hai lần vì một tội danh”. Bình luận từ một công tố viên cấp cao cho biết: “Việc đưa Kwon Do-hyung ra xét xử tại Hàn Quốc là cơ hội duy nhất để nạn nhân trong nước nhận lại công bằng và sự bồi đắp tinh thần”. Hiện có khoảng 200.000 nhà đầu tư Hàn Quốc được cho là đã thiệt hại khoảng 3.000 tỷ won (tương đương 2 tỷ 460 triệu USD) vì cú sụp đổ của Terra và Luna. Đáng chú ý, 10 đồng phạm trong vụ án cũng đã bị truy tố tại Hàn Quốc trong 3 năm qua. Với cáo buộc vi phạm “Luật thị trường vốn”, Kwon có thể phải đối mặt với mức án hơn 30 năm – vượt qua cả hình phạt ở Mỹ.

Bên cạnh đó, một trong những tình tiết khiến nhà chức trách Mỹ đưa ra phán quyết nghiêm khắc là với cơ chế hoạt động của TerraUSD – vốn tự nhận có khả năng khôi phục giá trị về 1 USD thông qua thuật toán “tự cân bằng” – thực chất chỉ là bức màn che giấu hành vi thao túng giá. Các tài liệu điều tra cho thấy rằng Terraform Labs đã lén hợp tác với tổ chức đầu tư Jump Trading để giữ giá UST nhân tạo và không công bố thông tin này cho công chúng. Bình luận từ giới chuyên môn cho rằng: hành động trên không chỉ cấu thành “gian lận chứng khoán” mà còn có dấu hiệu của thao túng thị trường có tổ chức. Chính chuỗi sự kiện này đã kích hoạt vụ sụp đổ toàn phần trong năm 2022, kéo theo hiệu ứng domino trên toàn hệ sinh thái tiền mã hóa. Cơ quan tư pháp Mỹ cũng cho rằng cú ngã của Terraform là tiền đề dẫn đến sự sụp đổ của sàn giao dịch FTX do Sam Bankman-Fried điều hành.

Tính đến nay, các cáo buộc chống lại Kwon bao gồm: lừa đảo điện tử, gian lận chứng khoán và rửa tiền – với tổng cộng 9 tội danh. Ngoài mức án tù, tòa án còn yêu cầu thu hồi khoản lợi nhuận bất chính lên đến 19 triệu USD (tương đương 278 tỷ đồng).

Vụ bê bối Terra-Luna không chỉ là dấu chấm hết cho một hệ sinh thái tiền mã hóa, mà còn là hồi chuông cảnh báo cho toàn ngành. Nó chỉ ra rằng: ngay cả *stablecoin* – vốn được cho là “ổn định” – vẫn có thể thất bại nếu thiếu đi minh bạch kỹ thuật và quản trị có trách nhiệm. Sự kiện này cũng buộc các nhà hoạch định chính sách phải cân nhắc lại quy chuẩn pháp lý cho loại tài sản đang phát triển mạnh mẽ nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro này.

Điều đáng lưu ý là, dù Kwon đã thừa nhận hành vi phạm tội và đạt thỏa thuận với cơ quan công tố, vẫn bị kết án 15 năm tù. Đây rõ ràng là tín hiệu cho thấy quốc tế đang áp dụng quy chuẩn cực kỳ nghiêm khắc đối với tội phạm tiền mã hóa. Bình luận từ các chuyên gia pháp lý nhận định: “Nếu chỉ tính về quy mô thiệt hại, hành vi của Kwon hoàn toàn có thể bị xem là tội ác ở cấp độ hình sự nặng nhất – mức án đó là nhẹ”.

Có thể thấy, vụ việc này sẽ trở thành mốc khởi đầu để các quốc gia đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong việc điều tra, truy tố và trừng phạt tội phạm liên quan đến *tiền mã hóa*. Điều đó đồng nghĩa với việc các dự án tương tự như TerraUSD(LUNA) trong tương lai sẽ phải đối mặt với rủi ro pháp lý lớn hơn bao giờ hết nếu không đảm bảo tính minh bạch và giám sát đầy đủ trong vận hành sản phẩm.

Từ khóa: "tiền mã hóa", "Luna", "Terra", "stablecoin", "Kwon Do-hyung"

Bình luận: Sự sụp đổ của Terra và Luna cùng với bản án nặng dành cho nhân vật trung tâm như Kwon Do-hyung là lời cảnh tỉnh rõ ràng rằng trong lĩnh vực tiền mã hóa, việc thiếu minh bạch, thao túng thị trường và phớt lờ nghĩa vụ giải trình pháp lý sẽ không còn được quốc tế dung thứ. Dù công nghệ có mới lạ đến đâu, nếu không có đạo đức vận hành và khung pháp lý kèm theo, hệ sinh thái tiền mã hóa vẫn dễ dàng trở thành công cụ cho tội phạm tài chính.