Nam Phi thận trọng với tiền kỹ thuật số quốc gia, ưu tiên nâng cấp hệ thống thanh toán

Ngân hàng Trung ương Nam Phi thận trọng với việc triển khai tiền kỹ thuật số quốc gia

Ngân hàng Trung ương Nam Phi (SARB) mới đây đã đưa ra lập trường thận trọng về việc triển khai tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành (CBDC). Trong báo cáo công bố ngày 24 (giờ địa phương), SARB cho biết hiện chưa có “nhu cầu cấp thiết” để thúc đẩy CBDC dành cho bán lẻ trong ngắn hạn, đồng thời tuyên bố sẽ ưu tiên hiện đại hóa hệ thống thanh toán quốc gia trước.

Theo báo cáo này, việc phát hành tiền kỹ thuật số dùng cho giao dịch bán lẻ hoàn toàn khả thi về mặt kỹ thuật. Tuy nhiên, SARB cho rằng chưa có lý do rõ ràng để triển khai ngay lập tức. Bên cạnh đó, cơ quan này nhận định việc mở rộng hệ thống thanh toán quốc gia – nơi cả ngân hàng và tổ chức tư nhân đều có thể tham gia – cùng với việc số hóa hạ tầng thanh toán hiện tại là nhiệm vụ cấp bách hơn.

Ngân hàng Trung ương giải thích thêm: “Chúng tôi chưa khuyến nghị triển khai CBDC cho bán lẻ vào thời điểm hiện tại, nhưng sẽ sẵn sàng điều chỉnh nếu môi trường trong tương lai thay đổi.” Cơ quan này cũng tiết lộ sẽ chuyển hướng nghiên cứu sang “CBDC cho bán buôn” – loại dùng trong thanh toán giữa các tổ chức tài chính – và tập trung vào việc nâng cao hiệu quả thanh toán xuyên biên giới.

Đáng chú ý, bản báo cáo còn đưa ra góc nhìn tương đối hoài nghi về tác dụng thực tế của tiền kỹ thuật số trong việc giải quyết các vấn đề tồn tại của hệ sinh thái thanh toán. Cụ thể, SARB cho biết vẫn còn tới 16% người trưởng thành tại Nam Phi chưa có tài khoản ngân hàng. Do đó, để CBDC thực sự hữu dụng, nó cần có những lợi thế rõ ràng so với tiền mặt truyền thống – bao gồm khả năng thực hiện thanh toán ngoại tuyến, mức độ chấp nhận rộng rãi, chi phí giao dịch thấp, giao diện dễ sử dụng và đặc biệt là quyền riêng tư của người dùng.

Mặc dù tỏ ra thận trọng đối với CBDC, SARB lại thể hiện lập trường cứng rắn hơn đối với tiền mã hóa. Trong một báo cáo riêng được công bố đầu tuần này, ngân hàng này đã liệt kê “tiền mã hóa và stablecoin” là những yếu tố rủi ro mới trong đổi mới tài chính dựa trên công nghệ. SARB cảnh báo rằng tiền mã hóa có thể bị sử dụng để lách các biện pháp kiểm soát dòng vốn, đặt ra thách thức lớn cho hệ thống quản lý ngoại hối hiện hành.

Hiện chỉ có ba quốc gia đã chính thức triển khai tiền kỹ thuật số quốc gia gồm Nigeria, Jamaica và Bahamas. Theo số liệu từ Atlantic Council, 49 quốc gia đang trong giai đoạn thí điểm CBDC, 20 nước đang bước vào giai đoạn phát triển thực tế, và 36 quốc gia khác vẫn trong quá trình nghiên cứu. Trong khi đó, tại Mỹ, sáng kiến phát triển CBDC đã gần như bị đình trệ kể từ khi Tổng thống Trump lên nắm quyền.

Trong bối cảnh đó, việc SARB ưu tiên cải tiến cơ sở hạ tầng hiện có hơn là thúc đẩy một hệ thống tiền tệ số hoàn toàn mới cho thấy một cách tiếp cận thực dụng, khi nhu cầu thị trường và mức độ trưởng thành của công nghệ tại mỗi quốc gia vẫn còn khác biệt đáng kể.

Bình luận: Câu chuyện triển khai tiền kỹ thuật số quốc gia đang ngày càng gắn liền với những chủ đề nóng như an ninh tài chính, kiểm soát vốn và sự cạnh tranh công nghệ toàn cầu. Trong khi một số nước đi đầu như Trung Quốc đang thử nghiệm CBDC cả trong và ngoài nước, thì nhiều quốc gia, bao gồm Nam Phi, lại tỏ ra thận trọng hơn, đặt nặng vấn đề thực tiễn và sự chấp nhận của người dân.

Từ khóa: “tiền kỹ thuật số quốc gia”, “CBDC”, “Ngân hàng Trung ương Nam Phi”