Giá trị tiền mã hóa bị thổi phồng? Tranh cãi xoay quanh hiệu ứng mạng và định giá người dùng

Sự gia tăng giá trị của tiền mã hóa có thực sự bị thổi phồng?

Một tuyên bố gần đây từ Santiago Roel Santos - Giám đốc Inversion Capital - đã thổi bùng tranh luận trong giới ngành khi ông cho rằng tiền mã hóa có thể đang bị định giá quá cao do thiếu “hiệu ứng mạng” thực sự. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khác đã phản bác và cho rằng những nhận định của ông là sự nhầm lẫn giữa hạ tầng và trải nghiệm người dùng, qua đó làm sáng tỏ cách thức giá trị thực của tiền mã hóa được hình thành.

Theo bài viết trên Substack ngày 24 (giờ địa phương), Santiago Roel Santos nhận định rằng thị trường đang “định giá tiền mã hóa dựa trên các hiệu ứng mạng chưa hình thành”. Ông cho rằng quy luật Metcalfe – quy luật khẳng định giá trị của một mạng lưới tỷ lệ thuận với bình phương số lượng người dùng – không những không thể biện minh cho giá trị hiện tại của tiền mã hóa mà còn “làm lộ rõ điểm yếu trong cấu trúc thị trường”.

Santos đặc biệt nhấn mạnh tình trạng “tắc nghẽn” ngày càng gia tăng trên các chuỗi khối lớn như Ethereum(ETH), với phí giao dịch cao, tốc độ xử lý chậm và trải nghiệm người dùng thấp. Ông coi đây là một dạng “hiệu ứng mạng đảo ngược”, tức càng nhiều người dùng càng dẫn tới sự suy giảm chất lượng. “Facebook chưa từng yếu đi khi thêm 10 triệu người dùng, trong khi các hệ thống blockchain lại suy giảm hiệu quả khi mở rộng,” ông lấy ví dụ.

Tuy vậy, nhiều chuyên gia trong ngành lại bác bỏ lập luận này. Jasper De Maere - chiến lược gia tại công ty giao dịch Wintermute - cho rằng việc chỉ đánh giá tiền mã hóa thông qua trải nghiệm người dùng là phiến diện. Anh khẳng định rằng "hiệu ứng mạng" thực sự với các blockchain lớp 1 (L1) như Bitcoin(BTC) hay Ethereum(ETH) phải được nhìn từ tầng hạ tầng, bao gồm số lượng nút xác thực, mức độ bảo mật và độ thanh khoản – những yếu tố không thể hiện ngay ở tầng người dùng.

Tương tự, Thomas Panter - đại diện của Heartcore - đánh giá cao khả năng thích ứng của các chuỗi khối hiệu năng cao trong việc điều chỉnh phí giao dịch khi số lượng người dùng tăng. “Việc người dùng đông lên dẫn đến chi phí được điều chỉnh hợp lý, mức thanh khoản và lợi suất cải thiện – đây không phải là ‘hiệu ứng đảo ngược’ như ông Santos nói,” Thomas bình luận.

Mặc dù vậy, Santiago Roel Santos vẫn tiếp tục nhấn mạnh lo ngại về việc định giá người dùng trong hệ sinh thái tiền mã hóa. Dựa trên tổng vốn hóa thị trường tiền mã hóa (trừ Bitcoin) hiện tại vào khoảng 1.260 tỷ USD, cùng dữ liệu từ Andreessen Horowitz cho biết số người dùng hoạt động hàng tháng dao động trong khoảng từ 40 đến 70 triệu, Santos tính toán rằng mỗi người dùng hiện “được định giá” từ 18.000 đến 31.500 USD – một con số mà ông cho là “quá mức".

Để đối chiếu, Meta(META) – gã khổng lồ mạng xã hội có tài sản tương đương 1.600 tỷ USD và sở hữu hơn 3,1 tỷ người dùng mỗi tháng – lại chỉ có giá trị khoảng 516 USD/người. Từ đó, Santos kết luận rằng mức độ kỳ vọng của thị trường với “giá trị do người dùng tiền mã hóa tạo ra” là không thực tế.

Tuy nhiên, các chuyên gia phản đối lại khẳng định rằng không thể so sánh trực tiếp tiền mã hóa với các nền tảng như Facebook hay Instagram. “Tiền mã hóa không phải là sản phẩm tiêu dùng thông thường. Đây là một hạ tầng phi tập trung – giống như Internet thời sơ khai, nó cần được đánh giá dựa trên các yếu tố kỹ thuật và mạng lưới, không nên gán tiêu chuẩn định giá kiểu truyền thống,” một chuyên gia bình luận.

Từ những tranh luận này, có thể thấy rằng việc đánh giá giá trị thực của tiền mã hóa vẫn còn đang gây nhiều tranh cãi – giữa một bên là quan điểm tài chính thuần túy dựa trên người dùng, và một bên là cái nhìn dài hạn dựa trên hạ tầng và cấu trúc kỹ thuật.

Dù vậy, khác biệt quan điểm này lại trở thành một lời nhắc quan trọng với nhà đầu tư: Việc hiểu sâu về động lực kỹ thuật như số lượng người xác nhận, độ bảo mật, khả năng phân nhánh của mã nguồn hay tính thanh khoản hệ sinh thái – những yếu tố tạo ra từ “hiệu ứng mạng” thực chất – có thể là chìa khóa để nhận định đúng về giá trị tiền mã hóa trong dài hạn.

Từ khóa: từ tiền mã hóa, từ hiệu ứng mạng, từ Metcalfe's Law, từ định giá

Kết luận: Dù có nhiều quan điểm khác nhau, nhưng tranh luận về giá trị thực của từ tiền mã hóa dựa trên từ hiệu ứng mạng cho thấy ngành công nghiệp này vẫn đang trong giai đoạn phát triển và hoàn thiện. Nhà đầu tư cần thận trọng và đánh giá đầy đủ các yếu tố kỹ thuật thay vì chỉ dựa vào từ Metcalfe's Law hay các mô hình từ định giá truyền thống.