Kenya đối mặt thách thức giám sát khi ATM Bitcoin(BTC) bùng nổ giữa lúc luật mới vừa có hiệu lực

Sự xuất hiện liên tiếp của máy ATM Bitcoin(BTC) tại các trung tâm thương mại lớn ở Nairobi đang dấy lên nhiều tranh cãi giữa bối cảnh Kenya vừa chính thức triển khai Luật về tài sản ảo lần đầu tiên vào ngày 4 tháng 11. Trong khi chưa có doanh nghiệp tiền mã hóa nào được cấp phép hoạt động theo quy định mới, các thiết bị này đã được lắp đặt công khai, đặt ra thách thức lớn cho cơ chế giám sát của chính quyền.

Theo Capital News đưa tin ngày 24 (giờ địa phương), nhiều máy ATM gắn bảng hiệu “Bankless Bitcoin” đã được lắp tại các trung tâm thương mại sầm uất ở thủ đô Nairobi, đặt ngay cạnh quầy kios ngân hàng truyền thống. Các thiết bị này cho phép người dùng chuyển đổi tiền mặt trực tiếp sang Bitcoin(BTC), một cách nhanh chóng và không cần qua quy trình nhận diện khách hàng (KYC).

Việc triển khai ATM tiền mã hóa không phải điều mới mẻ với Kenya. Từ năm 2018, một công ty tên là BitClub từng đưa dịch vụ này đến nước này nhưng không mấy thành công do thiếu sự phổ cập. Theo dữ liệu từ CoinATMradar, tính đến nay, toàn quốc Kenya chỉ có hai máy ATM Bitcoin được đăng ký chính thức.

Số lượng máy tăng đột biến sau thời điểm đạo luật mới mang tên Luật Nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo 2025 - Virtual Assets Service Providers Act of 2025 - bắt đầu có hiệu lực. Đây là bộ luật đầu tiên ở Kenya đưa ra khuôn khổ quản lý cho các ví điện tử, sàn giao dịch và đơn vị lưu ký tài sản số. Theo đó, Ngân hàng Trung ương Kenya (CBK) chịu trách nhiệm giám sát mảng thanh toán và lưu ký, trong khi Ủy ban Thị trường vốn Kenya (CMA) phụ trách hoạt động đầu tư và giao dịch.

Tuy nhiên, dù luật đã có hiệu lực, nhưng cho đến nay vẫn chưa có cá nhân hay tổ chức nào chính thức được cấp phép hoạt động dịch vụ tiền mã hóa. Điều này khiến việc xuất hiện hàng loạt máy ATM Bitcoin trở thành lời cảnh báo về khả năng thực thi yếu kém của hệ thống quản lý hiện tại.

Bình luận về diễn biến này, nhiều chuyên gia cho rằng Kenya đang phản ánh rõ thách thức của toàn châu Phi trong công cuộc đưa tiền mã hóa vào hệ thống pháp lý: Luật có thể được thông qua, nhưng việc kiểm soát sẽ đi sau tốc độ phát triển của công nghệ. Máy ATM tiền mã hóa tại Nairobi hiện đang là minh chứng cho việc tiền mã hóa đang tiến nhanh hơn luật pháp - và nhà nước sẽ cần hoàn thiện khung giám sát nếu không muốn bị tụt lại phía sau.

Tình hình tại Kenya cho thấy, mặc dù dưới sự bảo hộ của luật mới, nhưng các hoạt động liên quan đến Bitcoin(BTC) và tiền mã hóa nói chung vẫn đang diễn ra một cách tự phát, đặt ra yêu cầu cấp thiết cho các cơ quan chức năng trong việc hành động nhanh chóng để đảm bảo tính minh bạch và an toàn trong thị trường tài sản số đang phát triển mạnh mẽ.